eParticipatie: de 'traditionele' discussieavond voorbij? Een onderzoek naar de betekenis van eParticipatie in de Nederlandse ruimtelijke planvorming

Abstract

Digitaal debatteren is de nieuwe trend in het planproces van de ruimtelijke ontwikkeling die steeds meer gemeenten ‘ontdekken’. Alleen inspraak geven bij gebiedsontwikkeling is passé. Burgers zijn anno 2011 mondiger en door de komst van web 2.0 applicaties zoals wiki’s, online sociale netwerken en blogs is er de mogelijkheid voor burgers om op verschillende manieren met elkaar en de overheid in contact te komen en op interactieve wijze te communiceren en te participeren. In dit onderzoek staat het gebruik van eParticipatie bij gebiedsontwikkelingsprojecten centraal. eParticipatie is een instrument ter ondersteuning van burgerparticipatie en staat voor het benutten van informatie- en communicatietechnologie (ICT) ter bevordering van burgerparticipatie. Dit onderzoek is uitgevoerd aan de hand van een casestudie het ‘online Stadsdebat’ over het ‘Dynamisch Stedelijk Masterplan’ in de gemeente Utrecht. Verkend wordt in hoeverre burgers eParticipatie accepteren en in hoeverre hierdoor draagvlak wordt gecreëerd voor gebiedsontwikkelingsprojecten. Aan de hand van kwantitatief onderzoek zijn zowel deelnemers van het online Stadsdebat onderzocht, als burgers die niet hebben deelgenomen aan het debat maar wel een promotie flyer hebben ontvangen en woonachtend zijn rondom de locaties besproken in het debat.

Uit het onderzoek blijkt dat eParticipatie complementair is aan ‘traditionele’ burgerparticipatie en de combinatie van beide lijkt de beste optie om tot een goed burgerparticipatie proces te komen. Daarnaast is een goede communicatie over het bestaan van het digitale debat van vitaal belang. 80 procent van de niet-deelnemers geeft aan dat het niet op de hoogte zijn van het online Stadsdebat de belangrijkste reden is geweest voor het niet participeren. Burgers accepteren eParticipatie en deelnemers geven het online Stadsdebat een gemiddeld rapportcijfer van een 6,6.

Het geven van feedback waarom bepaalde bijdragen en reacties wel of niet zijn opgenomen en vooral waar dit terug te vinden is in het plan, is van belang om burgers het gevoel te geven invloed te hebben op de planvorming en als serieuze gesprekspartner te zien. Tevens laat dit onderzoek zien dat een groter gevoel van gelijkheid bij deelnemers leidt tot een hogere acceptatie van eParticipatie. Daarnaast blijkt dat een goed proces leidt tot meer draagvlak voor gebiedsontwikkelingsprojecten. Willen gemeenten draagvlak creëren voor hun plannen dienen zij veel aandacht te besteden aan het proces voor de totstandkoming van het product.

Wat betreft burgers is er een toekomst voor eParticipatie. Het overgrote deel van zowel de deelnemers als de niet-deelnemers van het online Stadsdebat wil in de toekomst gebruik maken van eParticipatie bij gebiedsontwikkelingsprojecten.