Donne precarie: tra occupazione e disoccupazione. L’influenza del precariato sulla vita di donne contemporanee.

Abstract

‘Donne precarie: tra occupazione e disoccupazione. L’influenza del precariato sulla vita di donne contemporanee’.

In deze thesis behandel ik de arbeidspositie van vrouwen in Italië en Nederland. Ik ga hierbij vooral in op het zogenaamde ‘precariato’, precariaat, een fenomeen dat er voor zorgt dat veel Italianen op dit moment alleen maar slecht betaalde banen voor tijdelijke duur kunnen vinden, die geen garanties bieden voor de toekomst. Ik ga in op de problemen die ondervonden worden tijdens het zoeken naar werk en nadat men werk gevonden heeft. Daarbij wordt de nadruk gelegd op het belang van de opleiding, de gevolgen van het leven als precaire arbeider voor bijvoorbeeld het gezinsleven en de mogelijkheid deze twee te combineren. Ook behandel ik enkele mogelijke oplossingen. Daarnaast wordt gekeken naar de specifieke problemen voor vrouwen en vergelijken wij de arbeidssituatie in Nederland en Italië. In het eerste deel van deze thesis analyseer ik de arbeidsmarkt in Italië en Nederland en vergelijk ik deze met elkaar. Daaruit blijkt onder andere dat het precariaat zoals het in Italië bestaat in Nederland niet bekend is, dat het percentage Nederlanders met een contract voor bepaalde tijd lager is dan het percentage Italianen en dat in het algemeen in Italië de (jeugd)werkloosheid veel groter is. Daar komt nog bij dat de Nederlandse staat voorziet in subsidies en uitkeringen die in Italië niet bestaan, wat het niet hebben van een goede baan nog moeilijker maakt. Vervolgens analyseer ik zeven Italiaanse films over het precariaat en de Italiaanse arbeidsmarkt en trek ik de eerste conclusies over hoe die arbeidsmarkt precies in elkaar steekt. Om deze hypotheses te testen heb ik een vragenlijst opgesteld, die ik heb voorgelegd aan circa honderd Italiaanse vrouwen in Nederland en Nederlandse vrouwen in Italië. Op basis van fragmenten uit de films heb ik onderzocht hoe de arbeidsmarkt in vaderland en gastland ervaren wordt en welke problemen deze vrouwen tegenkomen met betrekking tot het werk. De conclusies die ik hieruit heb kunnen trekken, heb ik vervolgens getoetst op basis van de bestaande literatuur en wetenschappelijke onderzoeken op dit gebied. Ik ben tot de conclusie gekomen dat men op de Italiaanse arbeidsmarkt tegen verschillende problemen aan loopt. Het gemiddelde netto maandloon bedraagt er € 1300 en het loon van jongeren en vrouwen is over het algemeen nog lager. Een precaire werknemer heeft alleen plichten en geen sociale rechten, en heeft daardoor bijvoorbeeld niet de mogelijkheid een pensioen op te bouwen. Het is moeilijk een baan te vinden en makkelijk een werknemer te ontslaan, in plaats van vaste banen worden er stages aangeboden en de opleidingseisen voor de simpelste banen worden verhoogd terwijl er aan de andere kant een overvloed is aan afgestudeerden in dezelfde richting. Voor vrouwen is het lastig een baan te vinden als het ‘risico’ bestaat dat ze zwanger wordt en na de geboorte van het kind is het bijna onmogelijk te blijven werken vanwege het gebrek aan parttime banen en voorzieningen zoals kinderopvang. Daarnaast wordt het zorg dragen voor een kind nog altijd gezien als een taak voor de vrouw. Het gevolg is dat het geboortecijfer afneemt omdat men simpelweg de middelen niet heeft om te kunnen stoppen met werken. Over het algemeen genieten vrouwen in Italië niet dezelfde rechten als de mannen. De zogenaamde Gender Gap is er groot. Dit alles is ongekend in Nederland, hoewel het er makkelijker is om werknemers met een vast contract te ontslaan. Maar daar de arbeidsmarkt er flexibeler is, is het ook gemakkelijker weer aan het werk te geraken en dit zorgt dus voor relatief weinig problemen. Dit is echter wel aan het verslechteren. Toch is het redelijk gemakkelijk de werkloze periode te overbruggen, door het bestaan van werkloosheidsuitkeringen. En hoewel ook in Nederland vrouwen de overhand hebben in de zorg voor het gezin, is het door voorzieningen als crèche en kinderbijslag makkelijker voor moeders om te gaan werken. Toch neemt ook in hier het geboortecijfer af en de gemiddelde leeftijd waarop vrouwen hun eerste kind krijgen toe, en is het na de bevalling moeilijk nog carrière te maken. Ook in Nederland is het verschil tussen man en vrouw nog groot, hoewel mijn informanten zich daar niet bewust van lijken te zijn. De situatie in Italië is volgens mij niet op te lossen zonder inzet van de staat. Deze zal zich moeten inzetten om de Italiaanse arbeidsmarkt te veranderen en de rechten van werknemers te beschermen.