Van vrouw tot vrouw. De vrouw als onderdeel van F. Bordewijks voor- en naoorlogse cultuurkritiek

Abstract

Een vergelijking van F. Bordewijks voor- en naoorlogse cultuurkritiek. Er wordt onderzocht of zijn cultuurkritiek in de vooroorlogse jaren anders is dan die in de naoorlogse jaren, waarbij de afbeelding van de vrouw als graadmeter genomen is. De afbeelding van de vrouw in de vooroorlogse werken Knorrende beesten en ‘Sodom’ wordt vergeleken met de afbeelding van de vrouw in twee naoorlogse verhalen uit Het eiberschild, ‘Drie regenbogen’ en ‘Het middenstandshuis’. Hieruit blijkt dat de Tweede Wereldoorlog geen breekpunt is, maar dat Bordewijk in zijn cultuurkritiek wel met zijn tijd meegaat. In zijn literatuur van de jaren dertig bespreekt hij de actualiteit van het interbellum – de moderne tijd in al haar facetten; in zijn naoorlogse literatuur ligt de nadruk op maatschappelijke nivellering. De vrouwelijke personages in zijn literatuur zijn daarbij telkens representatief voor hun tijd.