Unity in Superdiversity. Europese hoedanigheid en interculturele leergierigheid in de Erasmusgeneratie 2.0.

Abstract

In voorliggend onderzoek wordt het complexe begrip Europese identiteit aan de hand van het motto Eenheid in Diversiteit onderzocht bij een groep die de toekomst van Europa wordt genoemd: de Erasmusgeneratie 2.0. Deze groep is opgegroeid in een tijd van open grenzen en met technologische ontwikkelingen waardoor zij gemakkelijker wordt blootgesteld aan vreemde talen en culturen. De leden van de Erasmusgeneratie 2.0 zijn allen meertalig en hebben meermaals gebruik gemaakt van (Europese) mogelijkheden voor leermobiliteit. Op basis van authentieke opnames van zes tafelgesprekken in internationale huizen of vriendengroepen in Brussel, wordt gereconstrueerd hoe culturele en talige verschillen (diversiteit) in interactie niet grenzen versterken, maar juist grenzen doen vervagen. Het direct refereren aan elkaars of de eigen culturele achtergrond leidt tot humoristische fragmenten of het afstand nemen van de eigen cultuur. Daarnaast blijkt in de gesprekken dat de leden van de Erasmusgeneratie 2.0 beschikken over een hoge mate van interculturele kennis en leergierigheid en dat zij in staat zijn gesprekken op hoog niveau in meerdere talen te voeren. Er wordt ingegaan op nieuwe benaderingen van identiteit in een globaliserende maatschappij, waarbij niet zozeer culturele waarden en normen beïnvloeden hoe individuen zich ontwikkelen en gedragen, maar situationeel op individueel niveau aan bepaalde normen geconformeerd wordt en andere normen achterwege worden gelaten. Dit heeft mij gebracht tot de conclusie dat er niet zozeer sprake is van een Europese identiteit dat een bepaalde mate van ondergeschiktheid aan een uniform collectief impliceert, maar dat er sprake is van een Europese hoedanigheid waarbinnen vaardigheden centraal staan die relevant zijn begrip te bereiken in superdiverse interculturele en meertalige contexten.