Come together. Een onderzoek naar de betekenis van jong publiek en jongerenorganisaties voor orkesten en concertzalen

Abstract

In dit onderzoek is de betekenis van jongerenorganisaties voor orkesten en concertzalen onderzocht. Hiervoor is de context en de problematiek van het trekken van een jong concertpubliek beschreven, zodat duidelijk wordt wat jongerenorganisaties kunnen aanpakken voor de instellingen. De doelstelling van het onderzoek is om een inzicht te bieden in de mogelijkheden van jongerenorganisaties en aanbevelingen te formuleren voor orkesten en concertzalen. Uit de meest recente cijfers van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat de aanwas van de nieuwe generaties jongeren achter blijft. Er is sprake van een generatie-effect, dat kan leiden tot een aansluitingsprobleem wanneer het aantal jonge concertbezoekers blijft afnemen. Het is daarom cruciaal voor de in stand houding van orkesten en concertzalen om te blijven investeren in een jong publiek. Wanneer op jonge leeftijd kennis wordt gemaakt met klassieke muziek en de jongeren door hun omgeving worden gestimuleerd om de muziek te verkennen en te leren waarderen, is de kans groter dat deze muzikale interesse ook op latere leeftijd behouden blijft. Door educatieve projecten, programmering en vernieuwingen in marketing en communicatie kan de drempel tot concertbezoek worden verlaagd. Uit de inventarisatie van het jongerenaanbod van 12 orkesten en 42 concertzalen in Nederland blijkt dat alle instellingen in een of andere vorm speciale aandacht besteden aan jongeren. 42% van de orkesten en 64% van de concertzalen bieden eigen kortingsmogelijkheden. Alle orkesten en 30% van de concertzalen verzorgen educatieve projecten. Een kwart van de orkesten en 29% van de concertzalen maakt gebruik van een jongerenorganisatie. De jongerenorganisaties verschillen van opzet en aanbod, maar tonen ook overeenkomsten: een groot aantal biedt met activiteiten een kijkje achter de schermen (43%) en betrekt jongeren in de organisatie (71%). De aanpak en visie van drie jongerenorganisaties verbonden aan orkesten en concertzalen uit Londen, Berlijn en Amsterdam geven een goed beeld van de betekenis van de organisaties voor orkesten en concertzalen. Zij creëren een win-winsituatie voor enerzijds de instellingen en anderzijds de jonge concertbezoekers. De lidmaatschapsstructuur stimuleert jongeren tot concertbezoek of betrokkenheid als vrijwilliger in ruil voor financiële voordelen of exclusieve aanbiedingen en activiteiten. Door de jongere generatie te bereiken en aan zich te binden, kunnen jongerenorganisaties bijdragen aan de maatschappelijke relevantie van de orkesten en concertzalen. Ze zijn bovendien van economische waarde door hun bijdrage aan de verbreding en continuering van het concertpubliek. Door de kwaliteiten van jongerenorganisaties in te zetten, kunnen de orkesten en concertzalen hun waarde voor jonge concertbezoekers optimaliseren en stimuleren dat ze komen en blijven komen. Op basis van dit onderzoek is dan ook aan te bevelen dat orkesten en concertzalen de mogelijkheden onderzoeken om een jongerenorganisatie op te zetten.