Grote Haagse huizen ten tijde van prins Maurits (ca. 1585-1625)

Abstract

Toen Willem van Oranje in 1584 werd vermoord, volgde zijn zoon Maurits hem in 1585 op als leider van de Republiek. Maurits betrok het stadhouderlijk kwartier op het Binnenhof en er ontstond een bescheiden stadhouderlijke hofcultuur. Deze hofcultuur zou pas na zijn dood in 1625, tijdens het stadhouderschap van zijn halfbroer Frederik Hendrik, echt tot bloei komen. De grote huizen die ten tijde van stadhouder Frederik Hendrik in Den Haag werden gebouwd, zoals het Maurits- (1634) en Huygenshuis (1634), zijn bekende voorbeelden uit deze periode. Deze huizen worden uitvoerig in de architectuurhistorische vakliteratuur besproken, vooral omdat ze vroege voorbeelden zijn van het Hollands classicisme. De huizen die vóór de bloeiperiode werden gebouwd blijven echter vaak onderbelicht. Daarom is voor deze paper onderzocht hoe de hoge adel en ambtenarij in Den Haag woonde ten tijde van prins Maurits. Hoe zagen deze huizen eruit en vertonen ze overeenkomsten qua stijl of typologie? Vervulde de prins op woongebied wellicht een voorbeeldfunctie voor de mensen in zijn naaste omgeving? Dit zal worden uitgezocht aan de hand van drie woonhuizen die tijdens het stadhouderschap van Maurits (ca. 1585-1625) zijn gebouwd. Te weten: het huis van Johan van Oldenbarnevelt (±1611) aan de Kneuterdijk, het huis van François van Aerssen (±1615) aan het Lange Voorhout en het huis van Johan van Wassenaar van Duivenvoorde (±1622) op de hoek van de Kneuterdijk en het Lange Voorhout.