| dc.description.abstract | Dit onderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van een vraag die bestond bij het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Men vroeg zich af wat de marktkansen voor het Nederlandse bedrijfsleven waren in de landen Azerbeidzjan, Kazachstan en Turkmenistan en of er een basis aanwezig is voor een regionale benadering van deze drie landen.
Azerbeidzjan, Kazachstan en Turkmenistan zijn alle onderdeel geweest van de Sovjet-Unie. Nadat deze landen onafhankelijkheid verkregen aan het begin van de jaren ’90 stonden ze voor grote veranderingen. De economie werd omgevormd van een centraal geleide planeconomie naar een vrije markteconomie. Deze omwenteling resulteerde in een economische crisis die enkele jaren aanhield. Dankzij de doorgevoerde hervormingen en grote olie- en gasvoorraden hebben de markten van Azerbeidzjan, Kazachstan en Turkmenistan zich sindsdien sterk ontwikkeld. Jaarlijks maakten de economieën een grote groei door. Voor de komende jaren worden eveneens goede, positieve groeicijfers verwacht. Een van de oorzaken van deze groei zijn de investeringen die reeds gedaan zijn in de economieën. Investeringen kunnen kennis en technologie overdragen en ze creëren concurrentie en werkgelegenheid. Hierbij is sprake van een proces van cumulatieve causatie, doordat investeringen de economie positief beïnvloeden zal de economie meer investeringen aantrekken.
De demografische ontwikkelingen in Kazachstan en Turkmenistan zorgen voor goede verwachtingen voor de economie op de lange termijn. Doordat de beroepsbevolking in beide landen een relatief groter deel van de bevolking wordt en het cohort 40-49 jarigen eveneens toeneemt, groeit de economie harder. De daling van de zowel het relatieve aandeel van de beroepsbevolking als het cohort 40-49 jarigen kan een verklaring zijn voor het feit dat er in Azerbeidzjan een minder grote economische groei verwacht wordt dan in Kazachstan en Turkmenistan.
De Nederlandse overheid voert beleid om Nederlandse bedrijven te ondersteunen. Om effectief beleid te kunnen voeren is het van belang om deze ondernemers te begrijpen. Informatie is van groot belang voor ondernemers. Informatie over markten is de input voor het waarnemen van kansen op deze markten. Bedrijven zijn beperkt in hun mogelijkheden om informatie te verkrijgen en te gebruiken. Azerbeidzjan, Kazachstan en Turkmenistan liggen ver van Nederland af. Doordat informatie afhankelijk is van afstand, is te verwachten dat Nederlandse bedrijven beperkte informatie over deze markten bezitten.
In de Kaspische regio zijn kansen aanwezig voor het Nederlands bedrijfsleven. Het is echter zaak om de Nederlandse ondernemers bewust te laten zijn van deze mogelijkheden. Mensen zijn beperkt in de informatie die ze hebben en in hoe ze er mee omgaan. Hier ligt een rol weggelegd voor de Nederlandse overheid.
Het huidige beleid van de Nederlandse overheid op het gebied van internationaal ondernemen draait om het stimuleren van bedrijven door middel van economische diplomatie. Daarnaast is er een breed instrumentarium om bedrijven financieel te ondersteunen, alhoewel er steeds minder geld beschikbaar is voor deze instrumenten.
De Nederlandse overheid heeft in haar beleid het voornemen opgenomen om meer in te zetten op economische diplomatie. In de Kaspische regio is economische diplomatie van groot belang bij het doen van zaken. Uit de interviews komt echter naar voren dat landen zoals Duitsland en Frankrijk nog veel meer inzetten op economische diplomatie dan Nederland. Hier dient een inhaalslag gemaakt te worden. Gezien het huidige klimaat van bezuinigingen bij de overheid is het zaak om zo efficiënt mogelijk voor meer economische diplomatie te zorgen. Een regionale aanpak biedt synergievoordelen. Deze kunnen behaald worden door meerdere landen in de regio op één handelsreis aan te doen. Het is ook mogelijk om twee verschillende missies te combineren met hetzelfde bezoek van een bewindspersoon.
Nederlandse bedrijven zien voornamelijk kansen in de agro en de aan de olie- en gassector verwante industrie zoals baggeraars en ingenieursbureaus in alle drie de landen. Daarnaast hebben Azerbeidzjan, Kazachstan en Turkmenistan de wens zich verder te ontwikkelen. Hiervoor hebben ze zelf echter niet de technologie en kennis in huis. Dit creëert kansen voor het hogere segment van het Nederlandse bedrijfsleven. Verder worden logistiek, scheepvaart en infrastructuur op het gebied van haven- en waterwerken eveneens kansrijk genoemd.
Naast gemeenschappelijke kansen in Azerbeidzjan, Kazachstan en Turkmenistan, worden ook problemen gezien die in alle drie de landen voorkomen. Corruptie en lastig rond te krijgen financiering van handel en projecten worden veel genoemd. Tot slot is de belangrijke rol van de overheid binnen de economie een probleem waar veel bedrijven mee te maken krijgen. Hierdoor is het is zeer belangrijk om met de juiste personen te praten en zaken te doen.
In de landen Azerbeidzjan, Kazachstan en Turkmenistan hebben dezelfde ontwikkelingen plaats gevonden op economisch en demografisch gebied en de verwachtingen op deze gebieden zijn vergelijkbaar. Daarnaast worden in deze drie landen overeenkomende sectoren kansen gezien en komen bedrijven er dezelfde problemen tegen. Deze overeenkomsten tussen Azerbeidzjan, Kazachstan en Turkmenistan zijn gronden om deze drie landen één regio te noemen.
Om een optimale informatievoorziening aan te bieden aan de Nederlandse bedrijven en een goed netwerk op te bouwen is het aan te bevelen om één persoon beschikbaar te stellen die zich hier mee bezig houdt. Een NBSO die zich focust op de agrosector is een optie. Deze NBSO dient budget te hebben om veelvuldig door de regio te reizen en zo bedrijven en overheden te leren kennen.
Om duidelijkheid te creëren voor het bedrijfsleven zou deze nieuwe aanpak een looptijd moeten hebben van enkele jaren. Te denken valt aan een periode van 3 à 5 jaar. Zodoende kunnen de resultaten van de aanpak gemonitord worden. De voorgestelde aanpak heeft enkel nut als de Nederlandse overheid zich hier volledig aan committeert en de noodzakelijke middelen beschikbaar stelt. Na afloop van de planperiode moet er geëvalueerd worden en als de doelstellingen niet gehaald zijn, moeten daar ook beleidsmatige consequenties aan verbonden worden. | |
