Etnische variëteiten in het Nederlands ‘Leuk’, ‘opvallend’, ‘apart’ en andere indrukken uit het Nederlandse taalgebied

Abstract

Eind 2005 verstuurde het Meertens Instituut te Amsterdam een papieren vragenlijst naar een vaste groep mensen verspreid over het gehele Nederlandse taalgebied die aan hadden gegeven dat zij enkele malen per jaar mee wilden werken aan taalkundige onderzoeken. De resultaten van deze vragenlijst werden gedigitaliseerd, maar niet geanalyseerd. Vanuit het Meertens Instituut bestond de vraag of er wellicht iemand was die dit werk wilde oppakken en de resultaten ervan op een duidelijke manier kon verwerken. Dit bleek een perfecte opdracht voor mijn masterscriptie. De resultaten van de enquête zijn gecategoriseerd in 16 verschillende antwoordmogelijkheden, die gebaseerd zijn op de gegeven antwoorden van de respondenten van de Meertens Vragenlijst uit 2005. Al deze antwoorden behoren tot een bepaalde taalkundige component, waarvan er in dit onderzoek zes worden onderscheiden. In dit zogeheten Meertens onderzoek wordt getracht om met gebruikmaking van deze taalcomponenten een kader te creëren waarin koppelingen worden gemaakt met dialectachtergrond, linguïstische kennis en etnische variëteiten en zo een nieuw vakgebied te verkennen. Omdat het de Meertens Vragenlijst ontbrak aan sociale diepte werd besloten er een ander kleinschaliger onderzoek in de regio Haaglanden aan te koppelen. Dit onderzoek kon tevens de gaten in het Meertens onderzoek dichten, aangezien in dit onderzoek veel waarden ontbraken. Dit Haaglanden onderzoek ging dieper in op de sociale achtergrond van de respondenten en had, in vergelijking met het Meertens onderzoek, minder aandacht voor de verschillen tussen Turkse en Marokkaanse sprekers. Bovendien werd het onderdeel dialectachtergrond voor het grootste gedeelte buiten beschouwing gelaten, aangezien dat in de regio Haaglanden een stuk minder toepasbaar is dan bij een onderzoek in het gehele Nederlandse taalgebied. Beide onderzoeken leverden hun eigen bijdrage aan het eindresultaat, waarmee het totale onderzoek geslaagd genoemd kan worden. Het Meertens onderzoek heeft gezorgd voor de basis van het onderzoek en heeft als leidraad gediend voor het Haaglanden onderzoek. Het Haaglanden onderzoek heeft de ontbrekende antwoorden in het Meertens onderzoek op een bepaalde manier kunnen invullen en heeft het totale onderzoek van meer sociale diepte voorzien, door de achtergrond van de respondenten één van de hoofdpunten van het onderzoek te maken.