Status op z'n Hollands: de bewoners van het Lange Voorhout en hun buitenplaatsen en tuinen tussen 1650 en 1750.

Abstract

In dit paper worden de resultaten gepresenteerd van de plaats die buitenhuizen en tuinen innemen in het consumptiegedrag van de bewoners van het Haagse Lange Voorhout. Is er uitsluitend sprake van “conspicuous consumption” of is een buitenplaats tevens een rendabele investering? Rendabel is in brede zin opgevat als de optelsom van de directe financiële baten en indirecte baten. Een buitenplaats kan directe financiële baten opleveren omdat er bijvoorbeeld land wordt verpacht. Indirecte baten kunnen er zijn in de vorm van nuttige contacten. De concrete fysieke netwerken zijn in kaart gebracht. Wie woont waar in de wintermaanden en waar in de zomermaanden? Dit op de kaart zetten leert dat er al in deze periode meer rijkdom 'op het zand' te vinden is, dan 'op het veen'. De grote buitenhuizen van de rijkste mensen van het Lange Voorhout liggen in de duinen. De minder gefortuneerde bewoners van het Lange Voorhout zien elkaar in de zomer aan de Vliet. De adel heeft een veel grotere actieradius en trekt naar voorouderlijke kastelen. In Engeland gaan in deze periode mensen failliet aan de kosten van hun buitenhuis. In deze paper wordt bekeken hoe dat in Holland is. Daartoe zijn zeven concrete casussen bekeken van bewoners van het Lange Voorhout en hun buitenplaatsen, zoals Hofwijck en Clingendael. De conclusie is dat in Holland de verhoudingen tussen uitgaven aan buitenhuizen en inkomen veel redelijker is dan in Engeland. Het is status op z'n Hollands; tuinen lijken op afbeeldingen groots, maar de nuttige elementen als boomgaarden en visvijvers blijven aanwezig.