Show simple item record

dc.rights.licenseCC-BY-NC-ND
dc.contributor.advisorStolk, F.R.W.
dc.contributor.authorRooij, J.E.M. van
dc.date.accessioned2011-07-20T17:03:56Z
dc.date.available2011-07-20
dc.date.available2011-07-20T17:03:56Z
dc.date.issued2011
dc.identifier.urihttps://studenttheses.uu.nl/handle/20.500.12932/7484
dc.description.abstractDe Nieuwe Gids staat bekend als een algemeen cultureel tijdschrift. In dit eindwerkstuk heb ik de positie van muziek in De Nieuwe Gids onderzocht. Dit heb ik gedaan aan de hand van de enige persoon die in De Nieuwe Gids op een professioneel niveau over muziek heeft geschreven: Alphons Diepenbrock (1862-1921). De belangrijkste bronnen voor dit eindwerkstuk zijn de correspondentie van Diepenbrock en de artikelen die hij in De Nieuwe Gids heeft gepubliceerd. Eerst heb ik onderzocht welke kunstdisciplines er naast literatuur in De Nieuwe Gids vertegenwoordigd waren. Na inventarisatie van de eerste negen jaargangen van De Nieuwe Gids blijkt dat het met de veelzijdigheid van dit culturele tijdschrift wel meeviel. Naast literatuur werd er bijna alleen over schilderkunst geschreven. Zo zijn er slechts drie artikelen over muziek gepubliceerd (‘Over Verhulst’, ‘Melodie en gedachte’ en ‘Schemeringen’), allen in de periode van 1891 tot 1893 toen de hoogtijdagen van De Nieuwe Gids al voorbij waren. Dit betekende overigens niet dat muziek een totaal onbelangrijke plaats innam bij de andere Nieuwe Gidsers. Vanuit hun algemene ontwikkeling waren de Nieuwe Gidsers erg geïnteresseerd in muziek. Ook vele verhalen en artikelen in De Nieuwe Gids hadden muziek als onderwerp. Deze interesse bleef echter op het niveau van de geïnteresseerde leek. Vervolgens heb ik gekeken naar de inhoud van De Nieuwe Gids artikelen van Diepenbrock. Hieruit blijkt dat Diepenbrock steeds vaker ideeën ging verkondigen die afweken van de denkbeelden van de Nieuwe Gidsers. Zo pleit Diepenbrock in ‘Over Verhulst’, in navolging van Wagners Gesamtkunst, voor een samenwerking tussen de verschillende kunstdisciplines en een meer ‘homophone’ levensvisie. In ‘Melodie en gedachte’ worden zijn ideeën fundamenteler: Diepenbrock ziet muziek als de hoogste kunstvorm en vindt dat kunst het eeuwige uit moet drukken. In ‘Remy de Gourmont: Le Latin Mystique’ (Diepenbrocks enige artikel dat niet over muziek gaat) schrijft hij over de mystiek als onderdeel van een diepgewortelde, katholieke levenshouding. ‘Schemeringen’ gaat over de breuk met het positivisme, symbolisme en individualisme; Diepenbrock propagandeert hier de zogeheten gemeenschapskunst. Opmerkelijk is dat deze artikelen nooit geweigerd werden. Daar waar Diepenbrock te ver ging, greep Willem Kloos in en in de periode dat Kloos ziek was, was de kopijnood zo groot dat het weigeren van Diepenbrocks artikelen ondenkbaar was. Tot slot heb ik mij verdiept in de vraag of Diepenbrock vond dat hij in De Nieuwe Gids voldoende waardering en plek kreeg voor zijn ideeën. In 1910 vroeg Kloos Diepenbrock om een bijdrage voor het jubileumnummer van De Nieuwe Gids. Uit de correspondentie die Diepenbrock met zijn vrienden voerde over dit verzoek komt duidelijk naar voren dat Diepenbrock het Kloos erg kwalijk heeft genomen dat de muziek in De Nieuwe Gids altijd een ondergeschikte positie heeft ingenomen. Diepenbrock is hier zo boos over dat hij zijn oorspronkelijk bijdrage, getiteld ‘Aan Willem Kloos’, wijzigde omdat de eerste bijdrage te venijnig zou zijn. Het spijt Diepenbrock dat hij de muziek, in tegenstelling tot de schilderkunst, nooit deel heeft kunnen laten nemen aan de Beweging van Tachtig. Diepenbrock vond dat muziek in De Nieuwe Gids slechts beschouwd werd als een ‘adiaphora’, onverschillige dingen. Dit in tegenstelling tot De Gids, daar zijn in dezelfde periode maar liefst 36 professionele muziekartikelen verschenen. De meeste waren geschreven door Henri Viotta, de oprichter van de Nederlandsche Wagnervereerniging.
dc.description.sponsorshipUtrecht University
dc.format.extent1695694 bytes
dc.format.mimetypeapplication/pdf
dc.language.isonl
dc.titleGelezen klanken: Alphons Diepenbrock en het karakter van De Nieuwe Gids
dc.type.contentBachelor Thesis
dc.rights.accessrightsOpen Access
dc.subject.keywordsAlphons Diepenbrock, De Nieuwe Gids, Muziek, Gesamtkunst, Gemeenschapskunst
dc.subject.courseuuNederlandse taal en cultuur


Files in this item

Thumbnail

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record