| dc.description.abstract | Deze bachelorscriptie is het resultaat van een kwalitatief onderzoek in de interpretatieve traditie, naar culturele factoren die van invloed zijn op het ontstaan en de ontwikkeling van een burnout. De hoofdvraag van deze scriptie is dan ook welke culturele factoren, in grote, commerciële organisaties hebben invloed, volgens de betrokkenen, op het ontstaan en de ontwikkeling van een burnout bij haar hoogopgeleide werknemers in de leeftijdscategorie 30 tot 40 jaar? Deze culturele factoren kunnen worden onderscheiden op macro-, micro- en mesoniveau.
Op macroniveau zijn dit de maatschappelijke culturele factoren, die in drie categorieën zijn onderverdeeld. Allereerst de veeleisende en meerkeuzemaatschappij. Deze term om de hedendaagse maatschappij te beschrijven, is gestoeld op de gedachte dat het leven als haastig kan worden bestempeld, in een kort tijdsbestek moet veel gebeuren. Bovendien is er een tal van keuzemomenten die zowel vrijheid geven als een groot gevoel van verantwoordelijkheid. Bij een foute keuze is op niemand de schuld af te wentelen, behalve op zichzelf. Ten slotte worden de keuzes als onomkeerbaar ervaren. Ten tweede staat in dit onderzoek de ‘entitlement generation’ centraal, een generatie die alles tegelijkertijd wil. Wanneer er een keuze wordt gemaakt, wordt er gelijktijdig stilgestaan bij de misgelopen opties. Daarnaast lijken alle grote keuzemomenten voor deze generatie zich op hetzelfde moment aan te dienen, omdat zij in een kortere tijd hetzelfde hebben bereikt als de generaties die hen voor zijn gegaan. Mede door de hoogconjunctuur, waardoor zij zijn gevormd, heeft deze groepering onrealistisch hoge verwachtingen, met als gevolg dat het gevoel van falen de kop opsteekt. Ten slotte blinken de hoogopgeleide dertigers van nu uit in sociaal vergelijken, op deze wijze wordt de eigen positie bepaald ten opzichte van generatiegenoten die hetzelfde niveau hebben.
Op microniveau wordt gekeken naar deze culturele factoren vanuit een persoonlijk oogpunt. Karaktereigenschappen worden in dit onderzoek wel benoemd, zoals de neiging tot perfectionisme, ambitie, plichtsgetrouwheid, de behoefte zich te bewijzen en slecht nee kunnen zeggen, maar de culturele factoren staan centraal. Bij sociaal vergelijken op dit niveau wordt er belang gehecht aan de waarde die aan hen wordt toegekend door anderen. De eigen rol wordt onder de loep genomen, zoals anderen die zouden kunnen zien.
Ten slotte komen op mesoniveau de culturele factoren in grote, commerciële organisaties aan bod die invloed uit kunnen oefenen op het ontstaan en de ontwikkeling van een burnout. Daarbij moet gedacht worden aan het feit dat de prestatieverwachtingen om de bedrijfsdoelstellingen te behalen, is ingebed in de cultuur van een dusdanige organisatie en dat er daardoor een hoge druk is deze verwachtingen waar te maken. Daarnaast speelt ook de leiderschapsstijl een rol, de respondenten in dit onderzoek hebben met instrueren of delegeren te maken gehad. Instrueren wordt beschouwd als een gebrek aan vertrouwen van de leidinggevende in de eigen kennis en vaardigheden, met als gevolg dat het zelfbeeld verslechterd. Moeilijkheden of ongenoegen lijken onmogelijk bespreekbaar. Bij een delegerende leidinggevende is dit niet het geval. Het gevoel van vrijheid is juist een blijk van vertrouwen en waardering, echter deze vrijheid geeft ook volledige verantwoordelijkheid en wanneer er moeilijkheden worden ervaren, kan dit verlammend werken. Wederom bestaat er een gevoel van gebrek aan openheid door twee achterliggende oorzaken; het beeld dat men van hun heeft kan dan wellicht worden beschadigd. Bovendien hebben zij de impressie dat aan een gedachtenwisseling over deze moeilijkheden ook lange termijn gevolgen kunnen kleven.
Er kan worden gesteld dat door de maatschappelijke factoren de dertigers van nu het maken van keuzes als lastig ervaren, mede omdat het in een kort tijdsbestek moet, onder hoge druk en het onomkeerbaar lijkt te zijn. Bovendien is het je eigen schuld wanneer een bepaalde optie ‘slecht’ uitgepakt. Het waardeoordeel van het eigen leven en eigen prestaties wordt zowel gevonden door hoe zij zichzelf verhouden tot anderen en door af te wegen hoe anderen in hun organisaties henzelf en hun prestaties beoordelen. Hierdoor kan emotionele druk ontstaan. Dit beeld van de eigenwaarde is ook afhankelijk van de wijze waarop er leiding wordt gegeven binnen een grote, commerciële organisatie met een winstoogmerk, waardoor de druk wordt verhoogd. Bij instrueren lijken de betrokken respondenten niet aan de prestatieverwachtingen te kunnen voldoen en ondanks dat delegeren als een prettige leiderschapsstijl wordt ervaren, kan er bij moeilijkheden een gebrek aan openheid ontstaan. Dit kan ook tot gevolg hebben dat de emotionele druk toeneemt. Hierdoor ontstaat er een onuitputtelijke gedachtenstroom over zichzelf, hun rol en hun prestaties in de organisatie en hoe deze worden beschouwd door anderen binnen hun organisatie, daarnaast neemt deze denkwijze langzaam maar zeker een plaats in hun privéleven in. Er wordt nagegaan hoe zij zich verhouden tot leeftijdsgenoten op hun niveau. Deze onuitputtelijke gedachtenstroom heeft als gevolg dat er een emotionele uitputting kan ontwikkelen en het zelfbeeld kan verslechteren. Het slecht kunnen loslaten van bezigheden die zich zowel op professioneel als persoonlijk gebied afspelen, speelt hier ook een rol. Deze culturele factoren kunnen invloed hebben op het ontstaan en de ontwikkeling van een burnout. | |
