Het Plan dat er nooit kwam.

Abstract

"In hoeverre speelde Nederland een rol in het falen van de vrijhandelszone die Groot-Brittannië in 1956 wilde invoeren ter voorkoming dan wel ter controle van de Gemeenschappelijke Markt?" Die vraag staat centraal in deze bachelorthesis, waarbij de focus zal liggen op de jaren ’56-’58, met de Gaulle’s terugtrekking uit de onderhandelingen over de vrijhandelszone in december 1958 als definitief ijkpunt voor de Britse mislukking van de vrijhandelszone.

Om tot een antwoord te komen, is gebruik gemaakt van primair bronnenmateriaal. Het betreft hierbij zowel notulen van het Ministerie van Landbouw, als wel van de algemene Ministerraad. Tevens is er gebruik gemaakt van de dagboeken van toenmalig PVDA-staatssecretaris op het Ministerie van Buitenlandse Zaken Ernst Hans Van der Beugel. Deze bronnen zijn gebruikt als empirisch materiaal om de beweringen van Carol Baumann, Wolfram Kaiser ofwel James Ellison te ontkrachten dan wel te staven

Helaas zijn er meer vragen te stellen dan dat er antwoorden gevonden kunnen worden binnen de beperkte onderzoekstijd die mij gegeven is. Om die reden concentreer ik me bij het beantwoorden van de onderzoeksvraag op het waarom van de Britse terugtrekking uit de E.E.G.-onderhandelingen en de twee belangrijkste tactieken die zij daarna inzetten om betrokken te blijven bij het proces van Europese integratie– dit is hoofdstuk één. Het Britse initiatief tot de oprichting van een Europese vrijhandelszone is onderdeel van deze tactieken. In hoofdstuk 2 kijk ik dan ook naar de manier waarop Nederland om is gegaan met het voorstel. Hieruit kan de conclusie getrokken worden dat Nederland in een stromingenstrijd verwikkeld raakte – Staatssecretaris Van der Beugel en Minister van Landbouw Mansholt zullen hierin tegenover elkaar komen te staan. Dit zal in hoofdstuk 2 worden besproken. Het hete hangijzer, het landbouwbeleid, komt hierbij zeker aan de orde. Deze opbouw zal uitmonden in een conclusie, waarin uiteengezet zal worden hoe Nederland is omgegaan met de vrijhandelszone. Dit alles met als doel te doen begrijpen waarom de totstandkoming van de Britse vrijhandelszone –vanuit Nederlands perspectief bezien– gefaald heeft.