Stedelijke genetica ontleed. Een onderzoek naar de invloed van het DNA van de stad op economische structuurveranderingen in Enschede, Tilburg, Arnhem en Zwolle

Abstract

Het menselijk en dierlijk DNA bestaat uit een combinatie chromosomen waarop de uniciteit van elk levend organisme gebaseerd is. In dit kader wordt DNA beschouwd als basis of fundament voor elk levend wezen. De laatste jaren wordt het begrip DNA echter overeenkomstig gebruikt om de uniciteit van steden te schetsen. Het DNA van de stad wordt daarbij gezien als een bepalende factor bij het welslagen van lokaal economisch beleid. Economisch-geografische theorie toont aan dat de ontwikkeling van regionale en stedelijke ontwikkelingspaden in te delen is in een aantal fasen. Op een bepaald moment in het ontwikkelingspad (wanneer het hoogtepunt in de groei reeds is gepasseerd), is er sprake van een tweesprong: of de stedelijke economie past zichzelf aan, of het stedelijk ontwikkelingspad raakt in verval. Of een individuele stad in staat is zichzelf aan te passen of economisch gezien in verval raakt hangt samen met het aanpassingsvermogen van de lokale economie. Binnen dit onderzoek wordt nagegaan in hoeverre het DNA van de stad invloed heeft op dit aanpassingsvermogen. De Nederlandse steden Enschede, Tilburg, Arnhem en Zwolle vormen de kern van dit onderzoek. Hierbij vormen Enschede en Tilburg een set (als van oorsprong industriesteden) en Arnhem en Zwolle en set (als van oorsprong dienstensteden). Wanneer het economisch ontwikkelingspad van deze steden in de periode 1960-2009 wordt geanalyseerd kan gesteld worden kan gesteld worden er ondanks de gelijke uitgangspositie verschillen zijn opgetreden in de feitelijke aanpassingen die de economische structuur van Enschede en Tilburg karakteriseren. Hetzelfde geldt voor Arnhem en Zwolle. Uit de analyse is gebleken dat het DNA van de stad een verklaring vormt voor het verschil in aanpassingsvermogen van deze steden. Daarbij kan het DNA van de stad als dynamisch geformuleerd worden: ook het DNA van de stad is aan mutatie onderhevig, al zijn deze mutaties van zeer structurele aard.