Woonfraudebeleid en Leefbaarheid

Abstract

Beleidsmakers menen dat de aanpak van woonfraude bijdraagt aan het verbeteren van de leefbaarheid van buurten. Dit berust op het idee dat onrechtmatige bewoners over het algemeen minder betrokken zijn bij de buurt waarin ze wonen en dat zij zich daarom minder verantwoordelijk voor die buurt voelen. In deze scriptie is onderzoek gedaan naar de juistheid van deze veronderstelling. Daarbij stond de volgende vraag centraal: “Wat is het effect van de aanpak van woonfraude op de leefbaarheid van de directe leefomgeving?” Hierbij zijn drie thema’s van leefbaarheid onderscheiden: sociale cohesie, veiligheidsbeleving én de kwaliteit van de leefomgeving.

Dit onderzoek is gedaan in samenwerking met Bureau Zoeklicht van de gemeente Amsterdam. Zij organiseren de opsporing en aanpak van woongerelateerde fraude. Het onderzoek is dan ook uitgevoerd in twee Amsterdamse buurten waar recentelijk woonfraude is aangepakt. De onderzoekspopulatie bestaat uit de huurders die niet door Zoeklicht bezocht zijn: de legale bewoners van de buurt. Hebben deze buurtbewoners iets van de Zoeklichtactie gemerkt en zo ja wat en hoe?

Informatie verkregen uit enquêtes zijn aangevuld met gesprekken die zijn gehouden met buurtbewoners. Er is aangetoond dat directe omwonenden waar woonfraude is ‘gecorrigeerd’ vaker een positieve verandering van de buurtsituatie ervaren, dan bewoners uit de controlegroep. Er kan dus worden geconcludeerd dat de aanpak van woonfraude inderdaad een positieve bijdrage levert aan de verbetering van de leefbaarheid. De invloed op sociale contacten werd verwacht het sterkst te zijn. Dat blijkt te kloppen. Het onderzoek bevestigt dat buren en de direct omwonenden van woningen waar woonfraude ‘gecorrigeerd’ werd, vaker een positieve verandering in hun sociale contacten met buurtgenoten ervaren dan bewoners waar dit niet het geval is. De resultaten blijken de verwachting over indirecte invloed van woonfraude op veiligheidsbeleving, niet te kunnen bevestigen. De verwachting dat de aanpak van woonfraude ertoe zou leiden dat meer mensen een bijdrage zullen leveren aan de kwaliteit van hun leefomgeving, waardoor uiteindelijk weer de kwaliteit verbetert, vindt ook geen overtuigend bewijs.