Europese netwerken van toezichthouders: een blik achter de schermen. Een casestudy naar de output en het besluitvormingsproces van de European Energy Regulators

Abstract

Elke lidstaat van de Europese Unie kent nationale regelgevende instanties, oftewel toezichthouders. De toezichthouder kan per marktsector verschillen. In Europa werkt deze toezichthouder samen met de equivalenten uit de andere lidstaten. Dit worden transnationale of Europese netwerken van toezichthouders genoemd. In de wetenschappelijke literatuur zijn kritische geluiden te horen ten aanzien van de parlementaire controle op en de democratische legitimiteit van deze netwerken, terwijl er relatief weinig bekend is over hetgeen de netwerken precies doen en op welke manier zij functioneren. In dit onderzoek staat derhalve het in kaart brengen van de besluiten van deze netwerken, en de totstandkoming daarvan, centraal. Hierbij is gekozen voor een casestudy naar twee netwerken van toezichthouders met betrekking tot de Europese energiesector; de CEER en de ERGEG.

Uit een kwantitatief onderzoek naar de besluiten van de netwerken komt naar voren dat er verschillen bestaan tussen formele en informele netwerken van toezichthouders, met name ten aanzien van hun activiteit. Daarnaast blijkt dat de Europese samenwerking binnen de netwerken in het afgelopen decennium is toegenomen en dat er veel aandacht bestaat voor het monitoren van marktontwikkelingen. Ook gaan zij transparant te werk. Aan de hand van een kwalitatief onderzoek naar de totstandkoming van de besluiten wordt vervolgens duidelijk dat er sprake is van een lang besluitvormingsproces welke gekenmerkt wordt door voorzichtigheid en vrijblijvendheid. Tevens blijkt dat de netwerken een zekere autonomie bezitten ten opzichte van de Europese Commissie en dat zij op meerdere manieren invloed kunnen uitoefenen op de totstandkoming van bindende Europese regelgeving via de comitologieprocedure. Om die redenen kan worden beargumenteerd dat de parlementaire controle op netwerken van toezichthouders moet worden versterkt.