| dc.description.abstract | In het kader van de ‘functionalisering’ van het openbaar bestuur is in deze scriptie het Veiligheidshuis als functionele decentralisatievorm centraal gesteld. Het uitgangspunt van dit kwalitatief onderzoek was de tegenstelling die bestond over de gevolgen van functionele decentralisatie op beleidsvrijheid. Op basis van deze tegenstelling is het Veiligheidshuis onderzocht binnen de gemeenten Alkmaar en Lelystad. Met behulp van literatuur en empirische data, waarbij gebruik is gemaakt van interviews en documentenanalyse, is de probleemstelling: Hoever reiken de consequenties van het Veiligheidshuis (als functionele decentralisatievorm) op de gemeentelijke beleidsvrijheid van Nederlandse gemeenten? beantwoord.
Het Veiligheidshuis is een lokaal samenwerkingsverband tussen verschillende ketenpartners op het gebied van (na)zorg en veiligheid. Het is een fysieke locatie die fungeert als een ‘informatieknooppunt’ waar afstemmingsvergaderingen plaatsvinden tussen betrokken ketenpartners. Het Veiligheidshuis staat bekend als een ‘good practice’ bij Rijksoverheid en heeft haar effectiviteit al in meerdere gemeenten bewezen. Dit onderzoek heeft dan ook geen betrekking op de vraag of het Veiligheidshuis effectief is in de strijd tegen criminaliteit maar welke consequenties het Veiligheidshuis heeft op de beleidsvrijheid van een gemeente.
Functionele decentralisatie kan tot grotere gemeentelijke beleidsvrijheid leiden door onder andere taakontlasting, efficiëntie, een groter draagvlak en meer beleidsrust. Anderzijds kan functionele decentralisatie tot gevolg hebben dat het primaat niet meer bij het algemeen bestuur ligt, dat besluitvorming ondoorzichtiger wordt en dat functionele decentralisatie leidt tot verstoring van gemeentelijke taken. In dit onderzoek is gekeken welke consequenties het Veiligheidhuis met zich mee brengt op gemeentelijke beleidsvrijheid.
Uit dit onderzoek is gebleken dat het Veiligheidshuis op een aantal elementen van gemeentelijke beleidsvrijheid een positieve invloed heeft, en op een aantal elementen juist een negatieve invloed. De elementen waar de gemeentelijke beleidsvrijheid door het Veiligheidshuis is toegenomen heeft voornamelijk betrekking op het college van B&W, in de persoon van een wethouder integraal veiligheidsbeleid, en door de ketenmanager. Zij hebben meer invloed gekregen op de beleidsvorming en beleidsuitvoering van de andere ketenpartners. Het Veiligheidshuis vergroot de gemeentelijke beleidsvrijheid omdat het een instrument is wat het draagvlak voor het gemeentebeleid vergroot.
Aan de andere kant is door de instelling van het Veiligheidshuis de gemeentelijke beleidsvrijheid verkleind. In veel gevallen wordt dit veroorzaakt doordat de gemeenteraad minder toezicht, controle en invloed heeft op de beleidsvorming en beleidsuitvoering van het veiligheidsbeleid. De ondoorzichtigheid van beleidsvorming op het gebied van veiligheid neemt toe. Vooral voor externe betrokkenen is dit het geval. Echter, het belangrijkste controlemiddel van de gemeenteraad, namelijk de instelling en afbreken van het Veiligheidshuis blijft in de handen van de gemeenteraad liggen
De vraag is of het zojuist genoemde controlemiddel voldoende is, om het Veiligheidshuis ‘en masse’ in elke gemeente in te gaan voeren. Bij de invoering van een Veiligheidshuis is namelijk een tendens te zien dat de dualiseringsrol van de gemeenteraad als kadersteller, controleur en volksvertegenwoordiger sluipenderwijs moeilijker wordt gemaakt. Dit ontstaat doordat de besluitvorming en uitvoering ondoorzichtiger wordt gemaakt door middel van een Veiligheidshuis, een stuurgroep en casuïstiekoverleggen. De conclusie van dit onderzoek is dan ook dat het Veiligheidshuis een goed uitvoeringsinstrument is om een betere afstemming en draagvlak te creëren. Maar dat daar tegenover staat dat deze functionele decentralisatievorm ondoorzichtigheid opwekt en daardoor sluipenderwijs zorgt voor een scheve balans op de rekening van het dualisme.
Als aanbeveling kan worden meegegeven dat regelgeving een belangrijke rol speelt om de gemeentelijke beleidsvrijheid te waarborgen bij de instelling van het Veiligheidshuis. Het samenwerkingsconvenant moet worden gebruikt om openheid te creëren naar de gemeenteraad toe. De rol van alle deelnemende partners moet worden vastgelegd waardoor de besluitvormingsprocedure doorzichtiger wordt voor buitenstaanders. De gemeente moet zich in het samenwerkingsconvenant een regisseursrol toe-eigenen. Op deze manier benut de gemeente de ‘invloedswisselwerking’ die optreedt binnen het Veiligheidshuis. Intensieve afstemming tussen de stuurgroep, het college van B&W en de gemeenteraad is aan te raden omdat op deze manier de grip op het Veiligheidshuis aanwezig blijft. Dit maakt de controletaak van de gemeenteraad ook gemakkelijker. | |
