Samen werken, samen kerken? een kwalitatieve studie naar de betekenis van regionale samenwerking voor plaatselijke protestantse gemeenten

Abstract

Dit onderzoek is een interpretatieve studie naar betekenisgeving door respondenten van plaatselijke protestantse gemeenten aan regionale samenwerking.Middels een combinatie van diepte-interviews, (participerende) observaties en documentanalyse werd onderzocht welke kansen en weerstanden samenwerking biedt. Uit de bevindingen blijkt dat eigenheid, verantwoordelijkheid en verandering de drie kernthema‟s van het onderzoek vormen. Wanneer gemeenten gaan nadenken over samenwerking, benoemen zij dit vooral in termen van verlies en het opgeven van de eigenheid. Bovendien geeft men aan bang te zijn voor het verlies van identiteit. Wat is dan echter 'de' identiteit van de gemeente en waar zit dat in? Vormt samenwerking daar een bedreiging voor? Door een onderscheid te maken tussen de kerk als organisatie en als gemeenschap wordt duidelijk dat er in regionale samenwerking twee argumentatielijnen door elkaar lopen. Rationeel gezien zijn er genoeg argumenten over te gaan tot clustervorming, vooral op het gebied van financiën, beheer en activiteiten. Vanuit de gemeenschap bekeken komt er veel meer emotie bij: de verbinding met en gerichtheid op de eigen plaats en de eigen mensen. De gemeenschap is over het algemeen erg naar binnen gericht. Het spanningsveld komt het meest naar voren in het bestuurlijk kader van de gemeente, die met beide benaderingen rekening moet houden. Beide invalshoeken van samenwerking zijn legitiem. De benadering van gemeenschap werkt echter doorslaggevend in een clustervormingsproces.