De democratische waarden van burgerbetrekking

Abstract

Dit onderzoek poogt een antwoord te geven op de vraag welke rol werkvormen van burgerbetrekking spelen in de verwezenlijking van democratische waarden zoals effectiviteit, legitimiteit en rechtvaardigheid. Al sinds eind jaren 60 worden er modellen ontwikkeld die de invloed van verschillende werkvormen in kaart pogen te brengen. Hoe verschilt een enquête van een burgerbijeenkomst en waarin verschilt die op diens beurt van een werkvorm waarin de burger een bestuurlijke partner is? Deze en meer verschillen worden in dit onderzoek aan de hand van theoretische ontwikkelingen op het gebied van werkvormen geïnventariseerd. Daarnaast worden respondenten gevraagd hun reflecties te geven op de eerdergenoemde democratische waarden. Vervolgens kijkt het onderzoek naar mogelijke dwarsverbanden tussen deze reacties. Als laatste stap kijkt het onderzoek met een inductieve, theoriebouwende blik naar alle zaken die op de achtergrond van de werkvormen afspelen. Wat zijn randvoorwaarden, waar moeten bestuurders (op de werkvorm na) hun aandacht aan schenken als ze democratische waarden willen helpen verwezenlijken? Dit alles vindt plaats in de context van de energietransitie in één van de regio’s van het Nationale Programma Regionale Energie Strategie, ontstaan uit het Klimaatakkoord. De resultaten van het onderzoek geven rijke beschrijvingen van de context, toegepaste werkvormen en hun implementatie in één van de modellen, alsmede een beschouwing van alle zaken die ofwel indirect via de werkvormen ofwel direct gevolgen hebben op de verwezenlijking van democratische waarden. Als zal blijken uit de analyse, hebben de werkvormen een belangrijke rol de verwezenlijking van democratische waarden hoewel de werkvorm opzich niet het hele verhaal verteld. De aanbevelingen hebben dan ook betrekking op de strategische keuzes die de ontwerpers van participatie trajecten kunnen maken.