De Nederlandse nationale identiteit: Een onderzoek naar de betekenis en primaire socialisatie van de Nederlandse nationale identiteit en de ervaren etnische dreiging.

Abstract

Het was niet goed bekend wat Nederlandse burgers verstaan onder ‘de’ Nederlandse nationale identiteit. Wat verstaan zij onder een Nederlandse nationale identiteit en hoeveel belang hechten zij hieraan? Door dit onderzoek werd geprobeerd om hier een antwoord te geven aan de hand van de analyse van 52 interviews. Hieruit kwam naar voren dat mensen het lastig vonden om te benoemen wat de Nederlandse nationale identiteit inhoudt en dat niet iedereen de nationale identiteit even belangrijk vindt. De meeste mensen noemden de vrijheid van meningsuiting als de belangrijkste component van de Nederlandse nationale identiteit, gevolgd door Nederlandse taal en geschiedenis. Wel stelden veel mensen dat het Nederlanderschap veel materiële voordelen biedt, voornamelijk gebruik van het sociale zekerheidsstelsel en vrij reizen in de wereld. De primaire socialisatie van de nationale identiteit gebeurt vrijwel altijd onbewust. Ouders vertellen hun kinderen over de vaderlandse geschiedenis en vieren samen nationale en christelijke feestdagen. De Christelijke identiteit maakt deel uit van de Nederlandse nationale identiteit, maar dit verband lijkt niet heel sterk te zijn. Als er naar de ervaren etnische dreiging wordt gekeken, bleek de helft van de respondenten deze te ondervinden (in verschillende mate). Het betrof bijna altijd etnische dreiging van immateriële aard en dan in het bijzonder door de Islam. Islam zou namelijk volgens de respondenten sterk botsen met de Nederlandse identiteit, doordat de Islamitische normen en waarden sterk collectivistisch zouden zijn en de Nederlandse normen en waarden sterk individualistisch. Dit vertaalde zich in de ervaren genderongelijkheid binnen de Islam die als problematisch werd ondervonden. De verplichting tot de aanpassing van de migranten aan Nederlanders werd ook vaak gezien als problematisch en dit kan geïnterpreteerd worden als een mogelijke component van de nationale Nederlandse identiteit: het conformisme-denken.