De zingeving van groepsleiders in hun werk met LVG jongeren

Abstract

Achtergrond Er bestaat mogelijk een verband tussen het verloop van personeel binnen residentiële organisaties en de zingeving bij de groepsleiders. Maar welke zin ervaren de groepsleiders in hun werk? We hebben hier onderzoek naar gedaan onder groepsleiders van jongeren met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen.

Resultaten Zeven van de tien geïnterviewde groepsleiders geven aan dat ze het zinnig vinden dat jongeren iets mee krijgen op Emaus. Hier staat tegenover dat er ook zeven keer gezegd wordt dat het werk niet altijd zinnig is vanwege goede resultaten. Maar het werk is zinnig voor nu en de jongeren zijn hier beter uit dan in alternatieve levensomstandigheden. De invloed van het werk op de zingeving van het eigen leven van de groepsleiders lijkt beperkt. Alhoewel de groepsleiders heel goed weten te benoemen wat hun belangrijke waarden zijn, vallen ze stil op het moment dat ze de vraag voorgelegd krijgen wat de invloed van het werk is op deze waarden. Slechts drie groepsleiders weten na enig denken een invloed te noemen. Zij benoemen middels een voorbeeld dat ze bewuster zijn geworden van het feit dat waarden in de praktijk moeten worden gebracht. De meeste groepsleiders weten ook geen invloed te benoemen van het werk op hun ervaring van het doel van het leven of weten überhaupt niet wat het doel van het leven is.

Conclusies De groepsleiders weten helder te verwoorden welke effecten het werk op hun leven heeft. De helft van de ondervraagde groepsleiders ervaart zijn werk als intensief. De meeste groepsleiders geven aan dat dit in de loop der jaren wel steeds minder wordt. Drie van de zeven ondervraagde groepsleiders heeft thuis nog wel eens last van dingen die op het werk gebeurd zijn. De groepsleiders zien vooral effect van het werk op hun sociale gedrag en op hun karakter. De genoemde effecten zijn bijna allemaal positief, afgezien van de ‘achterdocht’ die door één van de groepsleiders wordt benoemd als doelgroepbesmetting. Vragen op gebied van zingeving zijn moeilijker te beantwoorden door de groepsleiders.

Aanbevelingen Uit dit onderzoek is gebleken dat de groepsleiders in hun werk voornamelijk keuzes moeten maken voor de korte termijn, waardoor ze hun zingeving mogelijk vooral uit de korte termijn halen. Het is een interessante vraag of deze houding van de groepsleiders een kracht of een valkuil is. Aan de ene kant helpt het hen om het werk vol te houden, ondanks dat de resultaten op de lange termijn niet altijd positief zijn. Aan de andere kant bestaat het risico ook dat het negatief uitwerkt op de kwaliteit van de zorgverlening. Als het zicht op de lange termijn wordt opengehouden, wordt wellicht de motivatie van de groepsleiders bevorderd om een zo optimaal mogelijke behandeling voor de jongeren te organiseren. Bij de presentatie van ons onderzoek op Emaus kwam naar voren dat er in gesprekken met groepsleiders nooit naar de zingeving van groepsleiders wordt gevraagd, ook niet in de exitgesprekken. Het is onze aanbeveling dat hier wél met de groepsleiders over gesproken wordt. In bijvoorbeeld de jaargesprekken of intervisies kan de volgende vraag structureel worden gesteld: Waar doe je het werk voor, ervaar je het als zinvol? Ook zou er met de groepsleiders helder gecommuniceerd behoren te worden wat nou precies het rendement van hun werk is. Uit de interviews bleek dat de groepsleiders de negatieve cijfers uit oudere onderzoeken in hun hoofd hebben. Wellicht zou het verschil kunnen maken als zij de positievere resultaten uit de meer recente onderzoeken zouden horen.