“Een tekst vanuit ‘t rattennest” De tekst en de context van een “korte onderwijsinghe der kinderen/ inde christelijcke religie”; oftewel de theologie en ontvangst van de Goudse Catechismus, een in 1607 verschenen leerboekje voor de jeugd ten tijde van oplopende religieuze en politieke spanningen

Abstract

In 1607 verschijnt de zogenaamde Goudse Catechismus vanuit het "ketternest" Gouda. Gouda wordt een "ketternest" genoemd omdat de stad staat voor vrijheid van het geweten en daarom veel drukkers trekt die werken van diverse libertijnen drukt. Coornhert zal er zijn thuis vinden. De discussie tussen voor- en tegenstanders van de Goudse Catechismus is tegelijkertijd een discussie over de revisie van de belijdenisgeschriften en één van voor of tegen de Heidelbergse Catechismus. In Gouda wordt de Heidelberger niet gepreekt. De oorzaak daarvan ligt m.n. in het feit dat de mensvisie van dit belijdenisgeschrift te negatief wordt bevonden. Het "geneigd tot alle kwaad" en het "klein beginsel van de nieuwe gehoorzaamheid" doet volgens de Gouwenaren te kort aan de genade die God in de mens bewerkt. Deze discussie zal naadloos over gaan in de bestandstwisten tussen remonstranten en contraremonstranten. Is de mens dood ( contraremonstranten) of doodziek (remonstranten)? Kan een mens zelf tot het geloof komen, heeft hij daarin een vrije keuze? Of is het tot het geloof komen een zaak van genade, door de verkiezende God. In deze scriptie wordt de Goudse Catechismus besproken en vergeleken met de Heidelberger. Voorts wordt de context geschetst. Aan het einde worden enkele lijnen naar het heden getrokken, waarbij opgeroepen wordt de sola's van de Reformatie te bewaren voor het nageslacht.