Luisteren naar de patiënt zonder stethoscoop

Abstract

Goede, begrijpelijke en toegankelijke informatie is voor elke patiënt in de zorg van groot belang. Daarbij moet het niet uitmaken of iemand voor een kniebreuk een arts ziet of jarenlang verschillende zorgverleners ontmoet vanwege een tumor. Onderzoek wijst echter uit dat communicatie bij lange zorgtrajecten, zoals bij oncologiepatiënten het geval is, een belangrijke rol speelt. Goede arts-patiëntcommunicatie draagt eraan bij om bij oncologiepatiënten angsten en zorgen te verminderen. Het Erasmus MC reikt aan de oncologiepatiënten momenteel een zorggids uit met alle informatie over het hele zorgtraject. De patiënten ontvangen al deze informatie in één keer aan het begin van hun zorgpad. Het Erasmus MC wil de informatie meer op maat aanbieden om zo meer in de informatiebehoefte van oncologiepatiënten te voorzien. Daarom is in dit onderzoek in kaart gebracht wat de behoefte van oncologiepatiënten is ten aanzien van informatie-onderwerpen, het moment van informatieverstrekking en via welk kanaal oncologiepatiënten de informatie willen ontvangen. Daarnaast is onderzocht of het type patiënt (informatiezoeker of informatiemijder) samenhangt met de informatiebehoefte.

Om dit te onderzoeken is een kwantitatief onderzoek uitgevoerd, waarvoor een online vragenlijst is gemaakt. De deelnemers werd gevraagd om vragen te beantwoorden over hoe zij omgaan met een stressvolle situatie, welke informatie-onderwerpen zij belangrijk vinden, op welk moment zij informatie willen ontvangen en via welk kanaal zij de informatie willen ontvangen. De vragenlijst is via verschillende interne en externe kanalen van het Erasmus MC verspreid. Het kwantitatieve onderzoek leverde in totaal 128 deelnemers op. Hieruit blijkt dat oncologiepatiënten in principe over alle onderwerpen informatie willen ontvangen. Respectievelijk hebben oncologiepatiënten een sterke voorkeur voor de onderwerpen uitslagen, resultaat van een behandeling, (na)controles en complicaties en bijwerkingen. Het type patiënt (informatiezoeker of informatiemijder) bleek enkel samen te hangen met een sterke voorkeur voor informatie over polikliniekbezoeken, mentale gezondheid en internetsites en adressen. Wat betreft het moment van informatieverstrekking toont dit onderzoek aan dat patiënten het liefst in één keer informatie willen ontvangen aan het begin van het traject. Een deel van de patiënten geeft aan dat zij zowel in één keer als gedoseerd informatie wil ontvangen. Al die informatie willen oncologiepatiënten mondeling of schriftelijk ontvangen.

Op basis van de resultaten is een aantal aanbevelingen geformuleerd. De rode lijn van deze aanbevelingen is dat zorgverleners aan het begin van een zorgtraject aan de oncologiepatiënt navragen welke informatie de patiënt wil ontvangen, op welk moment en via welk kanaal. Als voorbeeld is een korte vragenlijst samengesteld die terug te vinden is in Bijlage VI. Hiermee kan de zorgverlener kort peilen wat de informatiebehoefte is van de patiënt, zodat de zorgverlener de informatievoorziening beter op maat kan aanbieden.