| dc.description.abstract | ‘Van probleemwijk tot prachtwijk’. Deze, door het Ministerie van VROM (2007) voorgestelde metamorfose, is de aanleiding voor dit onderzoek. In de Dordtse wijk Oud-Krispijn is een aantal jaar geleden een grondige (fysieke) herstructureringsoperatie in gang gezet, waarbij een gedeelte al flink is aangepakt, terwijl andere deelgebieden ten tijde van dit onderzoek worden geherstructureerd, of nog moeten worden aangepakt. In het geherstructureerde gedeelte hebben sociale huurwoningen plaatsgemaakt voor duurdere (koop)woningen en is de eenzijdigheid (zowel fysiek als sociaal) op een aantal punten doorbroken. Beleidsmakers gaan er vaak ten onrechte, vanuit dat fysieke maatregelen ook op sociaal
gebied positieve resultaten opleveren.
Dit onderzoek gaat in op de duurzame sociale effecten van (fysieke) herstructurering in Oud-Krispijn.
Hierbij staat de volgende probleemstelling centraal: 'Wat zijn de redenen achter, en de doelstellingen en middelen van de sociaal-fysieke herstructurering in Oud-Krispijn en wat zijn de effecten van deze herstructurering op de verschillende buurten en op de verschillende sociale groepen binnen Oud-Krispijn? In hoeverre biedt dit beleid een duurzame oplossing om de probleemwijk Oud-Krispijn te veranderen in een prachtwijk? In hoeverre kan de stedelijke herstructurering in Oud-Krispijn worden gezien als voorbeeld voor wijken met soortgelijke problemen?'
De reden om in Oud-Krispijn tot herstructurering over te gaan, was dat de samenstelling van de woningvoorraad en daarmee van de bevolkingssamenstelling, een ‘scheve verhouding’ vertoonde ten opzichte van andere gebieden. Dit werd gezien als de belangrijkste oorzaak van de ‘onleefbaarheid’ in de wijk. De belangrijkste doelen van de herstructurering zijn: (1) het vergroten van economisch draagvlak door het tegengaan van uitstroom van hogere inkomens en de instroom van lagere inkomens en het bieden van mogelijkheden voor nieuwe, kapitaalkrachtige bewoners en voor huidige bewoners, een wooncarrière te maken binnen de wijk. (2) Het versterken van de sociale infrastructuur en zorgen dat de leefbaarheid op peil is en er sprake is van een schone, hele en veilige woonsituatie. Dit zou bereikt moeten
worden door ingrepen in de woningvoorraad, door middel van renovatie, sloop en nieuwbouw, waardoor de stabiliteit in de wijk weer zou toenemen.
Werkt herstructurering?
Uit dit onderzoek blijkt dat er in de nieuwbouw inderdaad mensen met een hoger inkomen zijn komen wonen. Bovendien is de doorstroming binnen de wijk (ook naar de nieuwbouw) vrij hoog, waaruit blijkt dat mensen een wooncarrière hebben kunnen maken binnen Oud-Krispijn. Ook is gebleken dat bewoners uit de nieuwbouw meer tevreden zijn met hun woning dan bewoners uit de oudbouw, hoewel bijna 60 procent van de oudbouw bewoners aangeeft ook tevreden te zijn met de woning. Investering in de oude woningen is, naast sloop en nieuwbouw, noodzakelijk voor de algehele woontevredenheid in de wijk. Ontevredenheid met de woning of woonomgeving kan ervoor zorgen dat mensen geneigd zijn te
verhuizen. Een ruime meerderheid van de respondenten gaf aan geen verhuisplannen te hebben, degene die wel willen verhuizen, willen meestal ook naar een andere wijk of stad verhuizen. In de meeste gevallen ging dit om hoger opgeleiden en mensen met een hoger inkomen. De herstructurering levert dus geen duurzame bijdrage aan het ‘vasthouden’ van kansrijke bewoners (terwijl een langere woonduur juist zorgt
voor meer stabiliteit). De bewoners vinden ook dat de bevolkingssamenstelling de afgelopen vijf jaar eerder is verslechterd dan verbeterd. Tevredenheid met de samenstelling van buurtgenoten is een belangrijke factor in de mate van sociale cohesie. Van stedelijke herstructurering wordt vaak een positief effect verwacht op sociale cohesie. Zowel uit bestaande theorieën, als uit dit onderzoek blijkt dat het streven naar sociale cohesie terecht is: cohesie is een belangrijke factor in de tevredenheid met de (verbetering van de) wijk. De sociale cohesie is onderzocht aan de hand van ‘sociale contacten in de wijk’ en ‘verbondenheid met de wijk’. Uit dit onderzoek blijkt dat een minderheid van de
respondenten (veel) contacten heeft in de wijk en zich verbonden voelt met de wijk. Bovendien blijken er geen verschillen te zitten tussen bewoners uit geherstructureerde buurten en niet-geherstructureerde buurten. Het wonen in een nieuwbouwwoning blijkt zelfs een negatief effect te hebben op de sociale cohesie. Herstructurering draagt dus niet bij aan de verbetering daarvan. Ook de leefbaarheidfactoren (schoon, heel en veilig) werden door de respondenten aangegeven als belangrijk voor de tevredenheid met de wijk. Er bleken echter geen verschillen in de ervaren leefbaarheid tussen de verschillende deelbuurten (hoewel het hierbij mogelijk is dat, door het lage schaalniveau, bewoners worden beïnvloed door de situatie in andere deelbuurten). Ook de geïnterviewden gaven aan dat het ‘schoon en veilig probleem’ niet is opgelost door de herstructureringsmaatregelen.
Werkt herstructurering? Overheersend lijkt het volgende antwoord: fysieke ingrepen zijn soms noodzakelijk en bieden fysiek gezien positieve resultaten, op sociaal gebied heeft herstructurering (in Oud-Krispijn) nog maar weinig positieve duurzame effecten bewerkstelligd. | |
