De Cliënt als Expert: een kwalitatief onderzoek naar de gespreksvoering in Signs of Safety

Abstract

Signs of Safety (SoS) is een aanpak die sinds enkele jaren wordt toegepast binnen de kinderbescherming en jeugdzorg, bij gezinnen waarin dreigt te worden ingegrepen. De aanpak is sterk gebaseerd op de oplossingsgerichte benadering uit de jaren ’80 en heeft als doel op een respectvolle manier de veiligheid voor het kind te garanderen. SoS doet dit in de vorm van netwerkberaden, waarin zowel het gezin als het verdere netwerk een rol krijgen in het creëren van veiligheid voor het kind. De vraag die rijst bij de opkomst van een nieuwe aanpak is of deze daadwerkelijke verandering en verbetering brengt. Vanuit de theorie zijn specifieke vragen en technieken opgesteld die door de uitvoerders in de gespreksvoering gebruikt kunnen worden. Dit onderzoek gaat aan de hand van contextuele conversatieanalyse na op welke manier deze vragen in de praktijk gebruikt worden en welke effecten daarvan zichtbaar zijn op het gezin en de netwerkleden. Hiervoor is gebruik gemaakt van negen transcripten van netwerkberaden van SoS in Zeeland. Uit de analyse blijkt dat er twee vragen veelvuldig gebruikt worden; de zogenoemde cijfervraag en de goed/zorgvraag. Met name de cijfervraag wordt door de gespreksleider op verschillende manieren toegepast en er lijkt bij de netwerkleden soms onduidelijkheid en verwarring te zijn over het waarom&hoe van de vraag. Voor zowel de cijfervraag als de goed/zorg-vraag geldt dat er een verschil is in reactie tussen twee groepen uit het netwerk; professionals en niet-professionals. Niet-professionals krijgen aanzienlijk meer beurten toegewezen dan professionals voordat ze tot een voor de gespreksleider bevredigend antwoord komen. Hiervoor lijken verschillende verklaringen mogelijk.