De ervaringen van leerlingen met cyberweerbaarheidsprogramma’s

Abstract

De digitale samenleving biedt jongeren veel kansen, maar stelt hen ook bloot aan risico’s zoals cyberpesten, phishing en identiteitsdiefstal. Hoewel zij vaak worden gezien als digitaal vaardig, blijkt uit onderzoek dat hun cyberweerbaarheid tekortschiet, waardoor zij kwetsbaar zijn voor cybercriminaliteit. Om die weerbaarheid te vergroten, zijn er educatieve programma’s ontwikkeld zoals HackShield, Mijn Cyberrijbewijs en De Kiesraad. Deze programma’s maken gebruik van gamificatie om jongeren op een interactieve en motiverende manier bewust te maken van online risico’s.

Eerder onderzoek toont aan dat spelelementen jongeren kunnen betrekken bij complexe onderwerpen zoals cybersecurity, maar er is nog weinig bekend over de daadwerkelijke impact van deze programma’s. Dit onderzoek had als doel om veranderingen in cyberweerbaarheid te meten – gedefinieerd als een combinatie van kennis, bewustzijn en veiliger online gedrag – na deelname aan dergelijke programma’s.

Met een pretest-posttest ontwerp werd onderzocht hoe de cyberweerbaarheid van leerlingen uit het basis- en voortgezet onderwijs in Noord-Brabant veranderde na deelname. In totaal vulden 319 leerlingen de pretest in, maar de analyses zijn uitgevoerd op de 259 leerlingen die ook de posttest voltooiden. De gegevens zijn verzameld via een online vragenlijst die op school werd ingevuld.

De resultaten tonen een significante toename in cyberweerbaarheid na deelname. Leerlingen reageerden positief op de interactieve onderdelen, gastsprekers en heldere uitleg. Verbetersuggesties betroffen meer variatie, actiever leren en minder lange luistermomenten. Over het algemeen wijzen de bevindingen erop dat zelfs korte educatieve interventies een positief effect kunnen hebben op de cyberweerbaarheid.

Vroege educatie lijkt daarmee een waardevol middel om jongeren beter voor te bereiden op het veilig en bewust omgaan met digitale risico’s.