| dc.description.abstract | Achtergrond: De eerstelijnszorg staat onder druk, onder meer door toenemende wachtlijsten, personeelstekorten en achterblijvende financiële vergoedingen. Door een maatschappelijke verschuiving van de tweedelijnszorg naar de eerstelijn, wordt de druk op eerstelijns logopedisten groter, ondanks het feit dat de meeste logopedisten in deze lijn werkzaam zijn. Er is tot dusver in onderzoek nog geen onderscheid gemaakt tussen werkstress en morele stress binnen de beroepsgroep logopedie, terwijl morele stress kan bijdragen aan burn-out. Het is voor de eerstelijns logopedie van belang uitval te voorkomen, daarom richtte dit onderzoek zich op het in kaart brengen van morele stressfactoren binnen de eerstelijns logopedie. Het doel van dit onderzoek was om de prevalentie morele stress onder eerstelijns logopedisten te evalueren en situaties of factoren te identificeren die verband houden met morele stress onder logopedisten.
Methode: Via een mixed-method benadering is met behulp van een vragenlijst over morele stress (MMD-HP) en verdiepende interviews inzicht verkregen in hoe vaak, hoe intens en waardoor logopedisten in de eerstelijnszorg morele stress ervaren. De MMD-HP werd ingevuld door 75 logopedisten die tijdens de looptijd van het onderzoek werkzaam waren als logopedist in de eerstelijnszorg, waarvan 8 logopedisten ook deelnamen aan een interview. De analyse van de vragenlijst is gedaan via beschrijvende statistiek en ANOVA-toetsen. De data uit de interviews is via thematische analyse gecodeerd en als verdieping gebruikt bij de vragenlijst, om zo inzicht te krijgen in situaties en bronnen die logopedisten morele stress geven.
Resultaten: Logopedisten in de eerstelijnszorg ervaren morele stress (gemiddelde stresswaarde 77.7 op een schaal van 0 tot 432, SD 48.35) door conflicterende belangen op voornamelijk het gebied van zorgverlening. Logopedisten die ooit het vak van logopedist hadden verlaten of tijdens het onderzoek overwogen het vak te verlaten, toonden een hogere waarde van morele stress. Er werd geen statistisch verband gevonden tussen de morele stresswaarde en leeftijd, functie of werkervaring. Logopedisten ervaren morele stress vooral wanneer zij door druk van zorgbestuurders of verzekeraars geen optimale zorg kunnen bieden. Dit leidt tot morele spanning waarbij de logopedist conflict ervaart tussen het toegankelijk maken en bieden van passende, kwalitatieve zorg aan de cliënt en frustratie over eigen welzijn, inkomen, de uitoefening van het vak en communicatie met anderen. Werkervaring maakt dat logopedisten in de eerstelijnszorg beter om kunnen gaan met morele stress.
Conclusie: Dit onderzoek toonde aan dat logopedisten in de eerstelijnszorg morele stress ervaren, veroorzaakt door uitdagende situaties op het gebied van zorgverlening, zoals kostenverlagende druk van zorgbestuurders of verzekeraars, productiviteit- en kwaliteitsverplichtingen, administratieve lasten, wachtlijsten, gebrek aan continuïteit en schaarste aan middelen (personeel en vergoedingen). Hierdoor raken logopedisten soms in gewetensconflict, omdat ze binnen het huidige systeem, met beperkte middelen, keuzes moeten maken. Hoewel werkervaring maakt dat logopedisten in de eerstelijnszorg beter met morele situaties om kunnen gaan, moeten logopedisten dagelijks balanceren tussen hun eigen professionele overtuiging, praktische haalbaarheid en systeemdruk. Dit maakt logopedisten potentieel vatbaar voor burn-out of het zet logopedisten aan om te kiezen voor een functie buiten de eerstelijnszorg of zelfs buiten de logopedie. | |
