Exploring the Perspectives of Social Professionals on their Role and Collaboration with Primary Care in Supporting Healthy Behaviours for Chronic Patients

Abstract

Dit onderzoek richt zich op de rol van sociaal werkers en hun samenwerking met de eerstelijnszorg bij het bevorderen van gezonde leefstijlgedragingen onder mensen met chronische aandoeningen. De aanleiding is de toenemende druk op de eerstelijnszorg door het groeiende aantal chronisch zieken, en de noodzaak om leefstijl en zelfmanagement te versterken ter voorkoming van verdere medische klachten. Omdat psychosociale factoren zoals stress, eenzaamheid en financiële zorgen vaak een gezonde leefstijl belemmeren, speelt het sociaal domein hierin een steeds belangrijkere rol. Toch verloopt de samenwerking tussen sociaal werk en de eerstelijnszorg in de praktijk nog moeizaam. In de literatuur is al aandacht geweest voor de perspectieven van huisartsen en praktijkondersteuners, maar de visie van sociale professionals blijft onderbelicht.

In dit kwalitatieve onderzoek zijn semigestructureerde interviews gehouden met twaalf sociale professionals in Leidsche Rijn, Utrecht, afkomstig uit verschillende (in)formele organisaties. De deelnemers zijn bewust geselecteerd om een breed scala aan perspectieven te verkrijgen, zoals in organisatie als ervaring. De interviews zijn thematisch geanalyseerd.

De resultaten laten zien dat sociale professionals hun rol als waardevol en aanvullend op medische zorg beschouwen. Ze richten zich op het versterken van psychosociaal welzijn, het bevorderen van zelfstandigheid en het verbinden van mensen via groepsgerichte activiteiten. Hun aanpak sluit aan bij het gedachtegoed van positieve gezondheid en de Expanded Chronic Care Model (ECCM), waarin sociale en preventieve ondersteuning een belangrijke plaats krijgen.

De samenwerking met de eerstelijnszorg wordt door de respondenten als noodzakelijk maar gebrekkig ervaren. Ze beschrijven drie opeenvolgende stappen die essentieel zijn om deze samenwerking te verbeteren: (1) zichtbaarheid van het sociaal domein, (2) direct contact tussen professionals, en (3) goed afgestemde verwijzingen. Deze drie elementen worden gezien als de bouwstenen voor betere, geïntegreerde zorg. Concrete voorstellen zijn het aanstellen van ambassadeurs binnen sociale organisaties die contact houden met huisartsen, het creëren van laagdrempelige ontmoetingsplekken, en de ontwikkeling van een gezamenlijk digitaal platform met actuele informatie over sociale activiteiten en contactpersonen.

De bevindingen van dit onderzoek leveren belangrijke inzichten voor beleidsmakers, zorgverleners en organisaties die betrokken zijn bij de inrichting van wijkgerichte zorg. De resultaten vormen tevens de basis voor de volgende fase binnen het bredere onderzoeksproject, waarin een gezamenlijke interventie ontwikkeld en getest zal worden om de samenwerking tussen sociaal werk en eerstelijnszorg te versterken en zo de ondersteuning van gezonde leefstijl bij chronisch zieken te verbeteren.