| dc.description.abstract | Deze scriptie is een verslag van een ontwerponderzoek, waarin het herontwerpen van zelf gemaakt materiaal centraal stond. De focus ligt op het ondersteunen van begripsvorming. Aanleiding was de wens van mijn collega om het zelfgemaakte materiaal te vervangen door een methode van een uitgeverij. Door middel van een interview, kwamen verschillen in visie naar voren. Daarnaast is er een vragenlijst afgenomen onder oud-leerlingen, waarin zij feedback konden geven op de zelfgemaakte methode.
Dit resulteerde in verbeterpunten voor het zelfgemaakte materiaal, maar ook de centrale onderzoeksvraag: ‘Aan welke ontwerpcriteria moeten verwerkingsopdrachten met betrekking tot de begrippen uit de examensyllabus voor vmbo-tl 4 voldoen om begripsvorming bij leerlingen te ondersteunen?’
Het onderzoek is uitgevoerd op een kleinschalige categoriale mavoschool in Noord-Holland, waar geschiedenis een verplicht examenonderdeel is en zonder methode van een uitgeverij wordt gedoceerd. Het zelfontworpen lesmateriaal voor vmbo-tl 4 bestaat uit zes thematische boekjes, die zijn ontwikkeld op basis van de syllabus, maar met aandacht voor differentiatie, beeldmateriaal en vaardigheden. Voor dit onderzoek is het boekje Moderne wereld, met focus op de Koude Oorlog, als casus gekozen.
Het ontwerponderzoek bestond uit vier fasen: vooronderzoek , literatuuronderzoek (didactisch en historiografisch kader), de ontwerpfase en het uitvoeren van het herontwerp en analyseren van de verzamelde data. De deelnemers waren een vakcollega, oud-leerlingen, externe geschiedenisdocenten en een klas van zeventien leerlingen. De evaluatie vond plaats aan de hand van observaties, leerlingproducten en feedbackformulieren.
De belangrijkste uitkomst is dat opdrachten rondom begripsvorming moeten voldoen aan de volgende kenmerken: ze sluiten aan bij de syllabus, zijn gestructureerd met behulp van een voor leerlingen bruikbaar ordeningsprincipe, bieden inzicht in het denkproces van leerlingen, maken abstracte begrippen betekenisvol met behulp van visualiseren en bevatten differentiatie in beheersingsniveau en leerbehoeften. De uitvoering toont aan dat leerlingen zich met het herontwerp beter ondersteund voelden in hun begripsvorming.
Het onderzoek benadrukt dat docenten binnen het examenprogramma betekenisvol en eigentijds lesmateriaal kunnen ontwikkelen. Het biedt bovendien aanknopingspunten voor docenten die streven naar meer curriculaire autonomie binnen het geschiedenisonderwijs. | |
