spanning implementatie teacher leadership

Abstract

Achtergrond: Het lerarentekort in het voortgezet onderwijs blijft maar stijgen, dit resulteert in een steeds nijpender tekort aan kundige leraren (De staat van het onderwijs, 2020). Naast het grote lerarentekort zijn er binnen het onderwijs aanzienlijk meer burn-out klachten. Deze hoge burn-out klachten kunnen als een weerspiegeling van de hoge werkstress gezien worden. De hoge werkstress en de tekorten hebben geleid tot een politieke agenda met als doelstelling de rol en het eigenaarschap van leraren te versterken (Snoek et al.,2019). Deze politieke agenda resulteert in toenemende aandacht voor teacher leadership. Teacher leadership wordt gezien als de oplossing voor bovenstaande problematiek. De toenemende aandacht voor teacher leadership uit zich in een verwachting vanuit leidinggevenden richting docenten om meer teacher leader te zijn. Er is echter beperkte kennis beschikbaar over de bereidheid van docenten om meer teacher leadership taken op zich te nemen. Vanuit de onderwijsliteratuur en de HRM literatuur volgt dat de toenemende verwachting resulteert in een mogelijke spanning. Aangezien teacher leadership als nastrevenswaardig wordt beschouwd is het belangrijk te kijken of deze spanning optreedt en hoe leraren met deze mogelijke spanning omgaan.

Doelstelling: Het doel van dit onderzoek was om aan de hand van onderwijsliteratuur en HRM literatuur te onderzoeken of er sprake is van spanning tussen de verwachting om meer teacher leadership te zijn en de motivatie van docenten. Hierbij is er tevens gekeken naar de mogelijke beïnvloedende factoren en de coping mechanismes om met deze spanning om te gaan.

Onderzoeksmethode: Middels kwalitatief onderzoek waarbij 21 semigestructureerde interviews onder docenten werkzaam in het voortgezet onderwijs zijn afgenomen, is er onderzocht of deze spanning optreedt en hoe daarmee om wordt gegaan.

Resultaten: Uit dit onderzoek blijkt dat het merendeel van de respondenten spanning ervaart door de verwachting om teacher leader te zijn. Uit de data volgt dat er drie factoren van invloed zijn de op de ervaren spanning; de taakafhankelijkheid, de werkdruk en de top-down implementatie. De data toont tevens aan dat er voornamelijk gebruik gemaakt wordt van de coping mechanismes acceptatie, sociale steun, actieve coping en het ontwijken van werkzaamheden.

Conclusie: Het merendeel van de respondenten ervaart spanning doordat er verwacht wordt meer teacher leader te zijn. Er ontstaat spanning doordat er een mismatch is tussen de verwachting om meer teacher leader te zijn en de motivatie van docenten. Dit neemt verschillende implicaties met zich mee voor de wetenschap en de praktijk.