Snel recept met keuze-ingrediënten voor een heerlijke literatuurgeschiedenisles in 4-havo

Abstract

Literatuurgeschiedenisonderwijs; bij het woord alleen al kunnen 4-havoleerlingen gaan zuchten. In dit onderzoek is er daarom een leskader met keuze-elementen ontwikkeld om hen meer intrinsiek te kunnen motiveren voor literatuurgeschiedenis en om docenten laagdrempelig en effectief materiaal aan te kunnen reiken. Dit leskader moest tegelijkertijd dienen als een overbrugging van de kloof tussen de theorie en de onderwijspraktijk, met name om inzichtelijk te maken hoe de theorie over het bereiken van motivatie in de praktijk ingezet kon worden.

Vanuit literatuuronderzoek over literatuurgeschiedenisonderwijs, motivatie en havodidactiek zijn er ontwerpprincipes opgesteld. Deze ontwerpprincipes zijn vervolgens verwerkt in een leskader en invulschema die bij een lessenreeks aan een 4-havoklas over het Wilhelmus en Fabriekskinderen zijn getest. Vanuit lesobservaties, interviews en een enquête onder leerlingen, interviews met collega’s en de gemaakte eindproducten is er een analyse gedaan om te onderzoeken in hoeverre de ontwerpprincipes bevestigd zijn.

Vanuit de analyse kon geconcludeerd worden dat onder andere theorieën over het bereiken van intrinsieke motivatie, zoals het aanbieden van keuzeruimten en het aanwakkeren van situationele interesse, ook in de praktijk werken. Ook het zelf aan de slag gaan werkte voor de motivatie van leerlingen bevorderlijk. Lastiger was om bijvoorbeeld te bevestigen of leerlingen daadwerkelijk intrinsiek gemotiveerd waren voor de les. De resultaten vanuit de enquête (motivatietool) waren daar namelijk niet toereikend genoeg voor. Daarnaast is het materiaal nog niet laagdrempelig genoeg gebleken voor de geïnterviewde collega’s.

Al met al heeft dit onderzoek deels bevestigd wat vanuit de literatuur over het bereiken van intrinsieke motivatie wordt gezegd. Wel zou dit onderzoek in de toekomst nog eens op een vergrote schaal uitgevoerd kunnen worden om een betrouwbaarder inzicht te kunnen krijgen in het effect van de ontwerpprincipes.