he aparche tou pneumatos De rol van de Geest in de eschatologie van Paulus volgens Rom. 8:18-30

Abstract

In deze masterscriptie doe ik onderzoek naar de rol van de Geest in het eschatologisch denken van Paulus. Uitgangspunt voor dit onderzoek is Romeinen 8, vers 18-30. In deze eschatologische passage, waarin de relatie tussen het heden en de toekomst centraal staat (vers 18), valt op dat Paulus in dit verband over de Geest komt te spreken. In Rom. 8:23 wordt de Geest avparch,, ‘eerste gave’ genoemd. Hiermee drukt Paulus iets uit van de relatie die er volgens hem bestaat tussen het heden en de toekomst en de wijze waarop de Geest in deze relatie betrokken is. De centrale vraag die ik in deze scriptie wil beantwoorden luidt: Wat is de rol van de Geest in het eschatologisch denken van Paulus bezien vanuit Rom. 8:18-30? Om tot een antwoord te komen op deze vraag heb ik voor de volgende opzet gekozen. In hoofdstuk 1 bied ik een analyse van Rom. 8:18-30. Het eerste deel beslaat het doel van de brief, zijn structuur en de plaats die onze perikoop inneemt binnen het geheel van de brief. Het tweede deel bestaat uit een werkvertaling voorzien van exegetische en tekstkritische opmerkingen. In het tweede hoofdstuk staat de vraag centraal hoe de paulinische eschatologie is te typeren. Aan de hand van verschillende passages reconstrueer ik het raamwerk van Paulus’ eschatologie en plaats ik dit raamwerk in een traditiehistorisch kader. Aan het slot van dit hoofdstuk verbind ik de centrale motieven uit Rom. 8:18-30 met dit raamwerk, om een ingang te krijgen tot deze passage. In hoofdstuk 3 ga ik in op het motief van ‘het lijden van deze tegenwoordige tijd’ (vers 18). Hoe interpreteert Paulus in deze passage het lijden dat de gelovigen in deze werkelijkheid ervaren en hoe kan Paulus midden in de realiteit van het lijden toch vasthouden aan de overtuiging dat in Christus’ dood en opstanding de nieuwe aeoon is aangebroken en God de loop van de geschiedenis beslissend heeft beïnvloed? In het vierde hoofdstuk staat het begrip avparch, centraal. Ik zal eerst uitgebreid aandacht besteden aan de oorsprong en betekenis van dit begrip en de implicaties van het verbinden ervan met de Geest. Wat is de precieze functie van dit begrip in de perikoop en wat zegt Paulus ermee over de rol van de Geest in de relatie tussen het heden en de toekomst?