Met open armen?: De Duitse annexatie van de Oostkantons in 1940

Abstract

Deze masterscriptie draait om de vraag in hoeverre er in de Belgische Oostkantons sprake was van pro-Duitse gevoelens onder de bevolking in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. De Oostkantons, die de regio’s rondom de steden Eupen en Malmedy omvatten, stonden lang onder Duitse controle. Hierdoor was een groot deel van de bevolking ook Duitstalig en georiënteerd op Duitsland. Na de Eerste Wereldoorlog werden de gebieden toegewezen aan België ter compensatie van de geleden oorlogsschade. Doordat Duits de voertaal bleef in de Oostkantons werden de gebieden, na de Duitse bezetting van België in 1940, opnieuw ingelijfd bij Duitsland. Het heersende beeld in de historiografie is dat de bevolking hier in grote mate achter stond. Dit onderzoek heeft getracht te bepalen of dit beeld correct is door te kijken welke houding de lokale pers aannam ten opzichte van Duitse politieke successen tijdens het Interbellum. Een analyse van artikelen uit lokale kranten laat zien dat de pers vooral in neutrale bewoordingen schreef over de Duitse successen. De precieze reden hiervan is moeilijk te achterhalen, maar een mogelijkheid is dat er een sterke ontkoppeling heeft plaatsgevonden in het gebied tussen enerzijds de culturele dimensie (Duits zijn) en de politieke dimensie (nazi zijn). Het lijkt erop dat dit een bewuste tactiek was van pro-Duitse agitatoren om ervoor te zorgen dat een zo breed mogelijk deel van de bevolking het pro-Duitse gedachtegoed zou blijven steunen, ook wanneer ze geen nazi waren. Dit laat zien dat er een heleboel verschillende factoren zijn die een rol kunnen spelen in de vorming van een regionale identiteit en dat deze identiteit ook aan verandering onderhevig is, zeker wanneer het gaat om grensregio’s. De resultaten kunnen dan ook meer inzicht bieden in hoe identiteit zich door specifieke omstandigheden kan ontwikkelen en evolueren.