Iraanse en westerse feministische fotografie: Onderzoek naar de relatie tussen Iraanse en westerse vrouwelijke feministische fotografen

Abstract

Binnen de museale sector wordt recentelijk aandacht besteed aan Iraanse feministische fotografes door vanaf 2006 verschillende tentoonstellingen te wijden aan dit onderwerp. Het is echter opvallend dat er relatief weinig is gepubliceerd over Iraanse feministische fotografie en over onderlinge invloeden van westerse feministische fotografes en Iraanse feministische fotografes. Deze scriptie legt de focus op de relatie tussen hedendaagse Iraanse feministische fotografie en westerse feministische fotografie waarbij de volgende hoofdvraag centraal staat: In hoeverre is er een relatie tussen westerse feministische fotografie en hedendaagse Iraanse feministische fotografie die de vierde feministische golf heeft beïnvloed? Het Westen behelst binnen dit onderzoek de Verenigde Staten en Europa. Uit het onderzoek blijkt dat hoe hedendaagser de fotografes zijn, hoe moderner de foto’s en hoe meer de onderlinge beïnvloeding zichtbaar wordt. De vergelijkingen tussen de drie westerse feministische fotografes, Susan Meiselas, Cindy Sherman en Bieke Depoorter, en de drie Iraanse feministische fotografes, Shirin Neshat, Shadi Ghadirian en Newsha Tavakolian, tonen aan dat de fotografes duidelijk verbonden zijn aan hun achtergrond en daardoor beïnvloed worden door het verloop van de geschiedenis van de fotografie en het feminisme. Zo staan de oudste feministische fotografes uit het Westen en Iran verder van elkaar dan de jongste feministische fotografes. Het is opvallend dat fotografie een belangrijk middel is voor Iraanse feministische vrouwen om zich artistiek te uiten en middels dit medium kritiek te leveren op de sociaal-politieke kwesties in Iran. Zoals uit dit onderzoek blijkt voelen zowel westerse als Iraanse vrouwen zich binnen fotografie niet overheerst door mannelijke dominantie en genieten zij meer bekendheid dan in bijvoorbeeld schilderkunst. Iran kent echter meer sociaal-politieke beperkingen dan het Westen, waardoor Iraanse vrouwen het medium fotografie pas later zijn gaan gebruiken. Dit heeft als gevolg dat naarmate de tijd vordert de Iraanse vrouwen steeds meer vrijheid genieten en dat ze steeds jonger starten met fotograferen. Een ander verband tussen westerse feministische fotografie en hedendaagse Iraanse feministische fotografie is te zien in de thematiek van de fotografes, zoals de verwijzing naar de eigen feministische geschiedenis en de onderdrukking van de vrouw. Naargelang de tijd vordert, hoe meer de uitwerking van de thema’s in de fotografie van de westerse fotografes en de Iraanse fotografes naar elkaar toe lijken te groeien. De belangrijkste oorzaak van de relatie is te danken aan de huidige tijd waarin er globalisering plaatsvindt en internet het makkelijker maakt om beelden te verspreiden.