Als de dood voor onzekerheid: Zekerheid en persoonlijk zelfvertrouwen als kernmotieven in bevestiging en verdediging van het culturele wereldbeeld.

Abstract

Het besef van sterfelijkheid en saillante persoonlijke onzekerheid hebben beide aangetoond de behoefte aan bevestiging of verdediging van het culturele wereldbeeld te versterken (worldview defense reacties). Effecten van het besef van sterfelijkheid blijken echter in Noord Amerika sterker en effecten van saillante persoonlijke onzekerheid in Nederland en Turkije. Dit onderzoek poogt een verklaring voor tegenstrijdige resultaten te bieden, door in experiment 1 de nationale culturele norm van masculiniteit (competitief) in Noord Amerika en feminititeit (coöperatief) in Nederland en Turkije als moderator in evaluatieve worldview defense reacties en intentie tot (protest)gedrag te toetsen. In experiment 2 wordt aandacht besteed aan het belang van de nationale identiteit in het culturele wereldbeeld, door de mate van identificatie met de Nederlandse nationaliteit als moderator te toetsen in de effecten van het besef van sterfelijkheid en persoonlijke onzekerheid op evaluatieve worldview defense reacties, maar ook op de mate van disidentificatie naar aanleiding van een positief of negatief essay over de Nederlandse cultuur, het collectief zelfvertrouwen en de staat van persoonlijk zelfvertrouwen. Zowel de masculiene competitiviteit als de mate van identificatie met de Nederlandse nationaliteit hadden geen invloed op de resultaten en in beide experimenten waren evaluatieve worldview defense reacties sterker onder saillante onzekerheid, dan bij besef van sterfelijkheid. In de discussie wordt besproken, dat het verschil in effecten te maken kan hebben met de bewoording van onzekerheid in Amerika (uncertainty versus insecurity) en dat aangezien in experiment 2 ook disidentificatie in alle condities optrad en de gemiddelde staat van persoonlijk zelfvertrouwen en het collectief zelfvertrouwen hoog was, zowel in terror management, als in onzekerheidsmanagement de behoefte aan zekerheid en persoonlijk zelfvertrouwen kernmotieven vormen in het beschermen of verdedigen van het culturele wereldbeeld. Methodologische limitaties van het onderzoek worden toegelicht.