Het reguleren van de broodprijzen

Abstract

Al langere tijd is er discussie over het vermogen van de markt om te zorgen voor voedselsystemen waarin iedereen toegang heeft tot voldoende voedsel. Historisch onderzoek kan bijdragen aan een beter begrip van de werking van prijsregulerende mechanismen in markteconomieën. Vanaf eind zestiende eeuw tot halverwege de negentiende eeuw werd in de meeste Nederlandse steden op systematische wijze de prijs van het brood bepaald: de broodzetting. Op basis van historische graanen broodprijzen in de steden Culemborg, Leiden en Utrecht, is een dataset gemaakt waarmee onderzocht is wat de invloed was van prijsregulatie op de prijsontwikkeling van broodprijzen in de eerste helft van de negentiende eeuw. Op basis van statistische analyses wordt geconcludeerd dat de ontwikkeling van de broodprijzen grotendeels wordt verklaard door de ontwikkeling van de graanprijzen. De broodzetting in Nederland verschilde met prijsregulerende systemen in andere landen en perioden doordat het doel van de broodzetting niet was om brood betaalbaar te houden. Wel was door de broodzetting de broodprijs altijd gebaseerd op de kostprijs. De marktintegratie blijkt over de gehele periode groot en neemt toe gedurende de halve eeuw. Het systeem van de broodzetting wordt gekenmerkt door institutionele volharding. Ondanks bestuurlijke en economische veranderingen in de eerste helft van de negentiende eeuw blijft het systeem grotendeels ongewijzigd. De broodzetting zorgt voor transparantie in de kostenopbouw van het brood, in tegenstelling tot de hedendaagse complexe en moeilijk te doorgronden voedselsystemen