Publieksdiplom@tie

Abstract

Er is een nieuw tijdperk aangebroken voor de diplomatie. Het monopolie van een ambassade, als mediator tussen verschillende landen is niet langer houdbaar. Door een veranderende internationale politieke context en een nieuwe fase in de technologische- en communicatierevolutie zijn er meer actoren op het internationale toneel verschenen. Hierdoor speelt de traditionele – op officiële gesprekspartners gerichte – diplomatie niet langer de enige rol bij het verdedigen van belangen of het bereiken van doelen in het buitenland. Het publiek oefent een steeds grotere invloed uit op alle vormen van betrekkingen. De opbouw van institutionele relaties en een constante dialoog met het buitenlandse publiek zijn noodzakelijke aanpassingen van de diplomatie. Daarom proberen landen door middel van de publieksdiplomatie in te spelen op de informatiebehoefte van de burgers in het buitenland, zodat er een draagvlak voor beleidsdoelstellingen gecreeërd kan worden. De vraag naar nieuwe strategieën om een dialoog aan te kunnen gaan met het buitenlandse publiek is hierdoor toegenomen. Het Internet – en met name interactieve toepassingen zoals weblogs en fora – wordt volgens diverse wetenschappers (zie onder andere Gant 2004, Grant 2004, Peterson 2002) beschouwd als een effectieve instrument voor tweerichtingsverkeer tussen de buitenlandse burger en de politiek. Toch bestaat er nog steeds veel onzekerheid over de manier waarop dit medium moet worden ingezet.

In opdracht van de afdeling Publieksdiplomatie, Pers en Cultuur van de Nederlandse ambassade heb ik een onderzoek uitgevoerd naar de motieven en factoren die een rol spelen bij de inzet van het Internet bij de publieksdiplomatie. Hierbij werden de kenmerken van het (digitale) netwerk van de Nederlandse publieksdiplomatie vergeleken met de kenmerken van de (digitale) netwerken van Zwitserland, Zweden en Duitsland. De samenwerking tussen de verschillende actoren en de interne organisatie van het beheren van websites stonden centraal.

Op basis van dit onderzoek kan ik vier belangrijke conclusies trekken: 1. De publieksdiplomatie blijft hoofdzakelijk een taak van gouvermentele organisaties; 2. Een globaliseringsstrategie (waarbij gebruik wordt gemaakt van websites die internationaal worden ingezet en alleen algemene informatie over een land verschaffen) in combinatie met een lokaliseringsstrategie (waarbij gebruik wordt gemaakt van websites waarop de informatie is afgestemd op de doelgroepen in het gastland) biedt een efficiënte en doelgerichte inzet van het Internet bij de publieksdiplomatie. Een website met een portaalfunctie speelt een belangrijke rol in het verbinden van deze soorten websites; 3. Ambassades maken in beperkte mate gebruik van interactieve en multimediale toepassingen op hun websites, doordat het onderhoud van deze toepassingen veel tijd en geld kost; 4. Het Internet moet niet alleen een rol spelen in het betrekken van het buitenlandse publiek, tevens moet dit medium de participatie van relevante actoren van het thuisland bevorderen.

Deze conclusies vormen de basis voor het uibrengen van een advies aan de Nederlandse ambassade in Washington DC. Dit advies bestaat uit de volgende twee componenten: • Creëer een nieuwe website met een portaalfunctie; • Creëer een aparte microsite op de website voor publieksdiplomatieke speerpunten.

Deze adviezen moeten er toe leiden dat er een efficiënte en een doelgerichte benadering met betrekking tot de online publieksdiplomatie van Nederland ontstaat, waarbij verschillende relevante actoren worden gestimuleerd om een eenduidig beeld van Nederland uit te dragen.