Veranderingen in het speelveld van de Nederlandse professionele orkesten; een herstructurering van logica’s

Abstract

Dit onderzoek gaat over veranderingen in de cultuursector. In dit onderzoek staat het Metropole Orkest als context centraal. Het Metropole Orkest is een professioneel (symfonisch) Jazz- en Poporkest uit Nederland en begeeft zich in een speelveld waarin maatschappelijke, politieke en economische ontwikkelingen institutionele dynamiek veroorzaken (WRR, 2015). Het Metropole Orkest begeeft zich daardoor in een krachtenveld waarin artistieke, economische en maatschappelijke invloeden bijeenkomen. De doelstelling van dit onderzoek was om ervaringen van musici en stafleden van het Metropole Orkest met dit krachtenveld bloot te leggen en deze toe te passen op de theorie van institutionele logica’s en hybride professionalisme om kennis te genereren die eraan bijdraagt dat het Metropole Orkest een duurzame omgangsvorm vindt met de hybridisatie van de Nederlandse cultuursector en een plek krijgt in de wetenschappelijke discussie(s) hierover. Hybridisatie is het bijeenkomen van het professionalisme en het managerialisme. Twee verschillende institutionele logica’s uit het (semi) publieke domein en de economie. Institutionele logica’s zijn principes uit een veld die het gedrag van mensen en organisaties in dat veld sturen. Een onderzoeksmethode die hierbij past is een etnografie, omdat dit ertoe dient om ervaringen van musici en stafleden van het Metropole Orkest met de situatie in het speelveld van Nederlandse professionele orkest bloot te leggen (Bryman, 2015; Maxwell, 2013). De onderzoeksvraag om dit alles te volbrengen is: wat betekent de hybridisatie van de Nederlandse cultuursector voor de musici en de stafleden van het Metropole Orkest? De resultaten in dit onderzoek geven weer dat de hybridisatie van de cultuursector uiteenlopende spanningsvelden creëert voor de musici en de stafleden van het Metropole Orkest. Een belangrijke bevinding die hieraan voorafgaat is dat het artistieke professionalisme op zichzelf een kwestie is van institutionele complexiteit, omdat het gaat over artistieke hoogwaardigheid en een maatschappelijk kompas en daarmee om twee verschillende en tegenstrijdende logica’s. De invloed van een derde logica, het economische zet de van oudsher bestaande dialoog tussen het artistieke en het maatschappelijke (sterk) onder druk en veroorzaakt problematische spanningsvelden voor de musici en stafleden van het Metropole Orkest.