Schoolstress en prestatiedruk bij adolescenten voorkomen of verminderen: een kwalitatief onderzoek naar potentieel werkzame elementen

Abstract

Nederlandse jongeren ervaren steeds meer schoolstress en prestatiedruk, terwijl de negatieve gevolgen voor zowel jongeren zelf als de maatschappij groot zijn. Er is weinig bekend over de aanpak van scholen om deze problemen te voorkomen of te verminderen en wat exact de werkzame elementen zijn. Kennis over werkzame elementen draagt bij aan de ontwikkeling van effectievere interventies. In dit onderzoek zijn praktijkervaringen van scholen gekoppeld aan theorie en wetenschappelijke literatuur om zo potentieel werkzame elementen te identificeren welke schoolstress en prestatiedruk kunnen voorkomen of verminderen. Data is verzameld middels semigestructureerde interviews met schoolprofessionals op tien scholen in de provincie Utrecht. Uit de interviews zijn 15 potentieel werkzame elementen geïdentificeerd. Scholen richten zich voornamelijk op samenwerking, relaties met leerkrachten en leeftijdsgenoten, mentale gezondheid, versterken van leerkrachten, eigenaarschap bij leerlingen, maatwerk, formatief toetsen en gezinsondersteuning. Een aantal initiatieven is enkel gericht op leerlingen (of gezinnen) met problemen. Problemen rondom schoolstress en prestatiedruk zijn volgens respondenten echter niet altijd zichtbaar. Daarom is een universelere, preventieve aanpak aanbevolen, waarbij wordt samengewerkt met betrokkenen binnen en buiten school. Daarnaast lijkt het veelbelovend om te investeren in professionalisering en het welbevinden van leerkrachten.