Assyrië is van iedereen, behalve van de Assyriërs

Abstract

In 2019 vond de tentoonstelling I am Ashurbanipal king of the world, king of Assyria plaats in het British Museum. De tentoonstelling was geheel gewijd aan de Assyrische koning Ashurbanipal en zijn liefde voor spectaculaire paleizen, zijn meedogenloze behandeling van vijanden en het bewaren van kennis in de eerste bibliotheek ter wereld. Kort na opening sprak de Assyrian Confederation of Europe het museum aan op het niet benoemen van het bestaan van de moderne Assyriërs. De tentoonstelling beschreef het verhaal van een uitgestorven cultuur met allerlei clichés en stereotyperingen van deze oude beschaving. Bij nader onderzoek blijkt dit narratief met betrekking tot Assyrië de literatuur en het wetenschappelijke discours te domineren.

Het discours rond Assyrië is in de negentiende eeuw in het Westen door westerse historici gevoerd. In 1842 begonnen de archeologische opgravingen door Engeland en Frankrijk in Mesopotamië, destijds onderdeel van het Ottomaanse Rijk. Dit leverde naast de reeds aanwezige tekstuele bronnen, ook artefactueel bewijs op voor het bestaan van deze beschaving. Sinds de archeologische opgravingen in de negentiende eeuw in Mesopotamië, is Assyrië onderworpen geweest aan imperialistische, nationalistische en koloniale inmenging door het Westen.

In dit onderzoek is het niet benoemen van het bestaan van de moderne Assyriërs door het British Museum het start- en kernpunt. Omdat dit gegeven in verbinding staat met het stereotiep narratief over Assyrië uit de negentiende eeuw, luidt de onderzoeksvraag: In hoeverre wijst het niet benoemen van de moderne Assyriërs in het huidige westerse kunsthistorische discours op een continuering van het negentiende-eeuwse westers imperialisme?

Door een cultuurkritische en met name postkoloniale lens wordt het kunsthistorisch discours rond Assyrië in het Westen beschouwd en geanalyseerd. Belangrijke theorieën, die zijn voortgekomen uit het postkoloniaal discours en de invloed van het negentiende-eeuwse Westers imperialisme op gemarginaliseerde culturen hebben onderzocht, vormen de theoretische kern van dit onderzoek. De problematiek aangaande het discours rond Assyrië en de invloed daarvan wordt zichtbaar door analyse van de tekst bij de vaste tentoonstelling Assyrië in het British Museum op metonymische elementen.