Extreem-laagfrequente (ELF) en radiofrequente (RF) elektromagnetische velden (EMV), blootstelling van buschauffeurs in elektrische- en dieselbussen.

Abstract

Een aantal buschauffeurs van een vervoersbedrijf in het zuiden van Nederland ervaart gezondheidsklachten sinds de overgang in 2019 van diesel naar elektrische bussen. Sommige chauffeurs zijn van mening dat blootstelling aan elektromagnetische velden in de bus van de accu’s, de WiFi en mobiel bellende passagiers hieraan ten grondslag liggen. De vakbond en het busbedrijf hebben daarom het Institute for Risk Assessment Sciences van de Universiteit van Utrecht gevraagd om dit te onderzoeken. Dit heeft geresulteerd in de volgende onderzoeksvraag:

Wat is de blootstelling aan Extreem-laagfrequente (ELF) en Radiofrequente (RF) Elektromagnetische velden (EMV) van buschauffeurs in rijdende elektrische bussen en niet-elektrische bussen?

Hiertoe is een persoonlijke blootstellingsstudie uitgevoerd. Over een periode van twee werkweken zijn chauffeurs vrijwillig uitgerust met dosimeters. Deze meters werden gedurende de gehele werkdag gedragen. Chauffeurs hielden bij wanneer zij van bus wisselden. Er kon onderscheid gemaakt worden tussen elektrische bussen voor korte of lange afstand en dieselbussen. Gegevens als leeftijd en aantal werkjaren van de chauffeurs zijn ook meegenomen in het onderzoek. Er zijn verschillende typen dosimeters gebruikt om zowel de extreem laagfrequente als radiofrequente elektromagnetische velden in kaart te brengen. De ELF-EMV metingen zijn verricht met EMDEX Lite dosimeters en de RF-EMV metingen met de ExpoM-RF en de Radman 2XT dosimeters. Er is bij 78 chauffeurs de blootstelling gemeten op in totaal 144 werkdagen. De gemeten blootstellingen aan elektromagnetische velden zijn vergeleken tussen de drie gebruikte bus typen en afgezet tegen de meest recente richtlijnen zoals vastgesteld door de International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (ICNIRP). De frequentiebanden in het RF-gebied zijn gegroepeerd op basis van toepassing van de verschillende frequenties. Dit resulteerde in zeven frequentiebanden. Deze zijn vergeleken met de laagste richtlijn per frequentieband.

Uit de metingen is gebleken dat de gemiddelde blootstelling aan ELF-EMV op een werkdag (0,11 µT) ruim binnen de ICNIRP-richtlijn ligt (<0,001%). Wel is een 35% significant hogere blootstelling aan ELF-EMV gevonden bij chauffeurs van lange afstand elektrische bussen ten opzichte van de korte afstand elektrische- en dieselbussen. Ook was de tijd ≥0,4 µT tot 15 keer langer in de lange afstandsbussen (gemiddeld 12 minuten per werkdag). Door roulatie van de chauffeurs over de verschillende bussen en routes zijn echter geen verschillen in gemiddelde blootstelling aan ELF-EMV tussen de chauffeurs gevonden.

Ook de gemeten blootstelling aan RF-EMV (141 µW/m2¬) lag ruim binnen de ICNIRP-richtlijn (0,72%). De RF-blootstelling bleek voor 82% afkomstig van mobiel telefoon- en dataverkeer, 10% van de boordradio en communicatie met de centrale en 8% van de Wi-Fi en overige bronnen. Langere verblijfstijden van de chauffeurs in elektrische bussen resulteerden in hogere blootstellingen aan RF-EMV van mobiel telefoon- en dataverkeer, communicatie en radio. Deze toename bedroeg 6-11% per extra uur in een elektrische bus. De gemiddelde blootstelling aan RF-EMV anders dan aan ELF-EMV, verschilde wel tussen de chauffeurs. Dit is waarschijnlijk het gevolg van verschillen in persoonlijk mobiel telefoongebruik.

In de huidige situatie uitgaande van de geldende ICNIRP-richtlijnen zijn geen schadelijke gezondheidseffecten (ten gevolge van opwarming van weefsel) te verwachten bij de buschauffeurs. Dit geldt voor zowel de blootstelling aan ELF-EMV in elektrische bussen als voor de blootstelling aan RF-EMV afkomstig van mobiel telefoongebruik, radiocommunicatie en de Wi-Fi.