Terug naar de bedoeling van beleid. Een kwalitatief explorerend onderzoek naar de verhouding tussen de behoeftes van ANW-gerechtigden en de publieke waardecreatie van de Algemene Nabestaandenwet.

Abstract

Steeds vaker is er aandacht voor het concept publieke waardecreatie als er wordt gesproken over overheidsbeleid (Denhardt & Denhardt, 2011, p.549-552). Publieke waarde wordt in dit onderzoeksverslag omschreven als de uitwisseling tussen burger en overheid, waarin de burger iets opoffert (belastinggeld) en de overheid iets levert (veiligheid) (Kelly et al., 2002, p.5). Het creëren van publieke waarde is feitelijk het antwoord van de overheid om maatschappelijke problemen op te lossen. Een van deze maatschappelijke problemen betreft de situatie die kan ontstaan na het verliezen van een partner terwijl er een minderjarig kind of een arbeidsbeperking in het spel is. De overheid probeert deze burgers op te vangen, en dus publieke waarde te creëren, door hen financieel te ondersteunen middels de Algemene Nabestaandenwet (ANW). De vraag is: past deze ondersteuning bij de behoeftes van de ANW-gerechtigden, of hebben zij juist behoefte aan andere ondersteuning? Vanuit de beleidsdoorlichting over de ANW komt naar voren dat de ANW niet meer aansluit bij het huidige sociale stelsel, en daarom is het interessant om te onderzoeken of ANW-gerechtigden wel voldoende geholpen worden door de huidige ANW (Beleidsdoorlichting Nabestaanden, 2019, p.44-50). Met verdere bezuinigingen in het vizier, ontstaat er ook vanuit de media steeds meer aandacht voor de situatie van ANW-gerechtigden (Waterval, 2020).

In dit onderzoeksverslag is explorerend onderzoek gedaan, en is op een constructivistische manier getracht om de verhouding tussen de behoeftes van ANW-gerechtigden en de publieke waardecreatie van de ANW bloot te leggen. De volgende hoofdvraag staat centraal: “Hoe verhouden de behoeftes van ANW-gerechtigden zich tot de publieke waardecreatie van de Algemene Nabestaandenwet?” Allereerst is er theoretisch onderzoek gedaan naar de impact van het overlijden van een naaste op een persoon. Zo’n overlijden heeft grote impact op zowel sociaal als financieel vlak, en levert talloze uiteenlopende rouwklachten op zoals vermoeidheid en vergeetachtigheid (Bonnano & Kaltman, 2001, p.715-723). Ook is er onderzoek gedaan naar hoe publieke waarde kan worden gerealiseerd om beter te begrijpen hoe de overheid ‘toegevoegde waarde’ kan creëren. Dit is o.a. gedaan middels het Competing Values Framework van Talbot (2008), wat ervan uit gaat dat meerdere publieke waarden naast elkaar kunnen bestaan en met elkaar rouleren (p.10-18).