| dc.description.abstract | Wat is tijd? Dat is een vraag die centraal staat in het werk van de Pools-Franse filosoof Henri Bergson (1859-1941), waarop hij antwoord heeft proberen te geven door middel van de door hem ontwikkelde intuïtieve methode. In dit onderzoek wordt Bergsons intuïtieve tijdfilosofie verbonden aan hedendaagse burn-outproblematiek. In hoeverre kan het eerste een rol spelen in een beter begrip van het tweede? Ter beantwoording van die vraag begint het onderzoek in het eerste hoofdstuk met een behandeling van Bergsons tijdfilosofie, met Gilles Deleuzes interpretatie als leidraad. Belangrijke bergsoniaanse termen zoals duur, verscheidenheid, virtualiteit-actualiteit en intuïtie worden hierbij voor het voetlicht gebracht. Aan het eind van het hoofdstuk wordt de intuïtieve methode geëxpliciteerd die Bergsons denkstappen legitimeert.
In het tweede hoofdstuk wordt hedendaagse burn-outproblematiek geïnterpreteerd vanuit de vraag naar de collectief-maatschappelijke opvattingen van tijd (hierna ‘temporaliteiten’ genoemd). Verschillende tijdsociologen en interdisciplinaire denkers komen aan bod, die weergeven wat voor soort tijdsbeleving er wordt geconstitueerd door de nieuwe communicatie- en informatietechnologie en door het arbeidsdomein. Vervolgens staat de geleefde ervaring van burn-outpatiënten centraal – met name hun beleving van tijd: verleden, heden en toekomst – aan de hand van een aantal Scandinavische burn-outstudies. Het blijkt dat hun tijdsbeleving sterk wordt gestructureerd door de temporaliteiten in de samenleving en het arbeidsdomein, die erg kwantitatief en discontinu van aard zijn. Deze tijdsbeleving heeft een negatieve invloed op hun psychosomatisch welzijn.
In het derde hoofdstuk wordt het intuïtieve denken van Bergson over tijd toegepast op de bevindingen uit het tweede hoofdstuk. De besproken temporaliteiten en individuele tijdsbelevingen van burn-outpatiënten worden getoetst aan de intuïtieve methode en er worden aanzetten gedaan om zowel op maatschappelijk, arbeidsmatig en individueel vlak op een andersoortige, meer intuïtieve manier te gaan denken over tijd. Het blijkt mentaal heilzamer te zijn om tijd op te vatten als een heterogeen proces dat duurt en dat continu vernieuwend is, waardoor een burn-outpatiënt zichzelf leert zien als iemand die ‘in wording’ is in het heden, in plaats van als iemand die perfect moet ‘zijn’ in de toekomst. De conclusie, tot slot, wijst nog een aantal richtingen aan voor vervolgonderzoek. | |
