| dc.description.abstract | Nederland beschikt over een unieke sportinfrastructuur. Wekelijks komen talloze sporters en vrijwilligers bijeen op sportverenigingen om op een plezierige, zorgeloze manier te sporten. De vereniging kan als sociale community worden gezien en de overheid staat erop dat iedereen daar zowel fysieke als sociale toegang tot heeft. Echter blijkt dat verscheidene minderheidsgroepen in de samenleving tot op heden allerlei barrières ervaren om hieraan deel te nemen, waaronder mensen met een beperking. Ook in Tilburg is dit fenomeen voelbaar. Uit onderzoek blijkt dat Tilburgse sportverenigingen de laatste jaren minder actief aandacht besteden aan het betrekken van mensen met een beperking en in de praktijk blijkt het lastig om hier een inclusieve sportomgeving voor te creëren. Hoewel bestaand onderzoek zich richt op de fysieke, praktische belemmeringen voor deze doelgroep, kan er nog weinig worden gezegd over de relationele banden, sociale processen en onderlinge dynamieken (tussen betrokkenen met en zonder beperking) die een rol spelen binnen de sportvereniging. Eveneens is er weinig bekend over wat betrokkenen binnen de vereniging ervaren als het gaat om het creëren van een inclusieve sportomgeving voor mensen met een beperking. Dit onderzoek gaat hier dieper op in en tracht antwoord te geven op de centrale vraagstelling: “Welke ervaringen hebben betrokkenen bij Tilburgse sportverenigingen met het creëren van een inclusieve sportomgeving (met passend sportaanbod) voor mensen met een beperking en wat zijn de consequenties hiervan voor de inclusiviteit van deze doelgroep?” Doel hierbij is om te achterhalen wat insluitende- en uitsluitende processen zijn, waarbij de focus ligt op het hanteren van een sociaal perspectief. Om hier antwoord op te geven is er een meervoudige case-study uitgevoerd bij twee Tilburgse sportverenigingen met aangepast sportaanbod. Dit betreft een atletiekvereniging en een badmintonvereniging. Naast een documentanalyse en observaties zijn er zeventien respondenten aan het woord gekomen die hun perspectieven en ervaringen delen rondom dit thema. Voor het analyseren van de onderzoeksresultaten zijn theoretische concepten van Bailey (2008), Darcy et al., (2020) en Puwar (2004) gebruikt. Uit de resultaten blijkt dat vrijwel alle respondenten aangeven dat een inclusieve sportomgeving voor sporters met een beperking een plek betreft waarin iedereen welkom is, gelijk wordt behandeld en dat de vereniging daarin een open houding aanneemt. Echter wordt ook vaak gedacht dat het faciliteren van het sportaanbod an sich al maakt dat een vereniging ‘inclusief’ is. Kijkend naar de daadwerkelijke verenigingspraktijken, dan blijkt dat de nadruk op spelplezier, het creëren van betrokkenheid, omgang met de doelgroep en aandacht voor sociale veiligheid als succesvolle insluitende processen worden ervaren. Trainers en begeleiders spelen hier een centrale rol in. Echter zijn er ook een aantal verenigingspraktijken waar te nemen die uitsluitend werken. Met name in de sociale omgeving is sprake van (vaak onbewuste) subtiele vormen van uitsluiting. Uit de resultaten blijkt dat onder andere de attitudes en interacties, maar ook beeldvorming over sporters met een beperking niet altijd positief van aard zijn. De vereniging is nog niet altijd een ontmoetingsplek voor sporters met en zonder beperking. Daarnaast wordt door enkelen een gebrek aan aandacht en bewustwording vanuit het bestuur ervaren. Onbedoeld en onbewust wordt soms toch onderscheid gemaakt. Dit blijkt ook uit de manier waarop er over de ruimte wordt gesproken. De verenigingen ‘verwachten’ een bepaald lichaam op de atletiekbaan of het badmintonveld, namelijk mensen met ‘valide’ lichamen die voldoen aan de sociale norm. Hierdoor wordt er een onbewuste hiërarchie in stand gehouden, waarin mensen met een beperking minder rechten hebben en minder belangrijk lijken te zijn dan mensen zonder beperking. Betrokkenen in sportverenigingen focussen zich vaak nog slechts op iemands beperking, waardoor zij hen als minder capabel zien voor bijvoorbeeld vrijwilligersfuncties en er daardoor dus ook weinig ruimte is om na te denken over creatieve, vernieuwende mogelijkheden voor deze doelgroep. Om deze subtiele uitsluitingsmechanismen te doorbreken en het klimaat te verbeteren is continue aandacht en bewustwording een vereiste. Dit onderzoek geeft nieuwe inzichten over de inclusiviteit van sporters met een beperking in Tilburgse sportverenigingen. Beleidsmakers en de sportpraktijk kunnen deze inzichten, inclusief de gegeven handelingsperspectieven (aanbevelingen), gebruiken bij het ontwikkelen van een inclusievere sportomgeving voor sporters met een beperking. | |
