Een nieuwe steen in de rivier: Een kwalitatief onderzoek naar de oprichting van de Nederlandse Sportraad en zijn betekenis voor de inrichting van het Nederlandse sportbeleidsnetwerk

Abstract

Binnen de verzameling van organisaties die het Nederlandse sportbeleidsnetwerk heet, waarborgt de Nederlandse Sportraad onafhankelijkheid in de totstandkoming van sportbeleid op Rijksoverheidsniveau. Vanuit theoretisch oogpunt verandert deze nieuwkomer de huidige inrichting van het Nederlandse sportbeleidsnetwerk. Reeds gevestigde organisaties binnen het sportbeleidsnetwerk, zoals het ministerie van VWS, NOC*NSF en sportbonden, proberen bestaande verhoudingen echter te bekrachtigen. Wat de oprichting van de raad betekent voor de inrichting van het sportbeleidsnetwerk is daarom mijn voornaamste onderzoeksvraag. Via vijftien diepte-interviews probeer ik deze maatschappelijke discussie te grijpen. Ik zoek naar onverenigbaarheden in de relaties tussen organisaties binnen de huidige inrichting van het Nederlandse sportbeleidsnetwerk. Via mijn inzicht in die onverenigbaarheden verken ik vervolgens hoe spanning en conflicten leidden tot de oprichting van de Nederlandse Sportraad. Daarna onderzoek ik hoe mijn gesprekspartners invulling geven aan zijn functies, positionering en taakopvatting. Mijn steekproefontwerp waarborgt de diversiteit en de kwaliteit van de vele belanghebbenden en betrokkenen binnen het sportbeleidsnetwerk. Ik interpreteer dus hoe geïnterviewden het centrale vraagstuk beleven. Daaruit komen mijn bevindingen voort. Rolvermenging en ongezonde afhankelijkheidsrelaties kenmerken het diffuse karakter van de huidige inrichting van het Nederlandse sportbeleidsnetwerk. Hieruit vloeien opportunisme en wij-zijbeeldvorming voort. Zo ontstaan onverenigbaarheden in de relaties tussen organisaties. Die onverenigbaarheden veroorzaken spanning en conflicten in het verloop van omstandigheden tussen organisaties rond het Olympisch Plan 2028 en de European Games 2019. Het tweegevecht dat vervolgens ontstaat tussen het ministerie van VWS en NOC*NSF kenmerkt de ontstaansgeschiedenis van de Nederlandse Sportraad. Het ministerie van VWS handelt in het belang van de maatschappij. Ze redeneert vanuit een staatslogica. NOC*NSF handelt in het belang van de georganiseerde sport en redeneert vanuit een professionele logica. De Nederlandse Sportraad combineert deze invalshoeken en belangen in zijn morele logica. De raad dient als tegenwerkende kracht voor de eendimensionale logica´s van andere organisaties in het Nederlandse sportbeleidsnetwerk. Deze inzichten dragen bij aan de algemene systematische kennis over het sportbeleidsnetwerk. De logica’s verdienen echter wetenschappelijke uitdieping. Een politiek proces bepaalt de betrokkenheid van de Nederlandse Sportraad bij het opnieuw inlijsten van problemen en uitdagingen binnen het Nederlandse sportbeleidsnetwerk. In reactie op de intrede van de raad, bespoedigt zijn belofte van ‘vernieuwing’ strategische overwegingen. Om de meerwaarde van de raad te benutten, heeft hij sociale steun en vertrouwen van de andere organisaties binnen het sportbeleidsnetwerk nodig. Enerzijds waarderen de meeste geïnterviewden zijn instrumentaliteit en bouwen ze graag een professionele verhouding op via samenwerking. Anderzijds ervaren ze de huidige functiebeschrijving, positionering en taakopvatting van de raad als onduidelijk en vaag. Zowel hijzelf als (beleidsmedewerkers van) het ministerie van VWS moeten de doelstellingen van het (vooralsnog) tijdelijk ingestelde adviesorgaan helder(der) afbakenen.