Creatief Vertalen: de Oudengelse adaptatie van Orosius’ Historiarum Adversum Paganos Libri VII als overtuigend werk voor Angelsaksische elite

Abstract

Een vertaling als medium om ideologische ideeën te verspreiden: deze scriptie onderzoekt de betekenis en het doel van de Oudengelse vertaling van Orosius’ Historiarum Adversum Paganos Libri VII (OEO), een geschiedschrijving uit de vierde eeuw. Het gaat hier echter niet enkel om een vertaling, maar een adaptatie. Het is een zorgvuldig aangepast werk waarbij stukken zijn toegevoegd, weggelaten en verplaatst. Het is gemaakt met een duidelijk doel voor ogen: OEO versterkt zowel het Angelsaksisch koningschap als de politieke ambities van het Angelsaksische hof. Op wat voor manier dit wordt versterkt, is waar dit onderzoek om draait.

Eerst wordt er gekeken naar de ideologische ideeën over Angelsaksisch koningschap en hoe dit beïnvloed is door de Karolingen. Vervolgens laat een casestudy over het hoofdstuk in OEO dat gericht is op Alexander de Grote zien hoe deze ideeën tot uiting komen in het boek. Daarna wordt er gekeken naar de politieke ambities van het Angelsaksische hof, met name het educatieprogramma van Alfred de Grote, het idee van translatio imperii en de creatie van een verenigde Angelsaksische identiteit. Tot slot verduidelijkt een casestudy over de toegevoegde reisverslagen van Ohthere en Wulfstan uit OEO hoe deze ambities tot uiting komen en worden gelegitimeerd in deze adaptatie.

Door te kijken naar de culturele omgeving waarin de vertaling is gemaakt en deze adaptatie als zowel proces als product te beschouwen, wordt bewezen dat OEO past binnen een breder scala aan werken die de doelen en idealen van het Angelsaksische hof verspreiden onder hun elite bevolking. Close-reading speelt in deze scriptie de hoofdrol: zowel in vergelijking met Karolingische en andere Angelsaksische werken als in OEO zelf. Hieruit zal blijken dat OEO leunt op Karolingisch gedachtegoed, laat zien wat goed en slecht koningschap is, loyaliteit van en naar onderdanen benadrukt en het idee van translatio imperii legitimeert.