Brainstorm: Wondermiddel of deceptie? Onderzoek naar de discrepantie tussen wetenschap en praktijk betreffende het beeld van brainstormen.

Abstract

Deze masterthesis gaat in op de discrepantie tussen het beeld dat bedrijven in de creatieve zakelijke dienstverlening van brainstormen hebben en het beeld van brainstormen zoals dit geschetst wordt door experimenteel sociaal-psychologisch onderzoek. Ik bespreek daarbij het verschil in de definitie wat een brainstorm is, wat het resultaat van een brainstorm dient te zijn en welke factoren van invloed zijn op het brainstormproces. De conclusies van dit onderzoek zijn tot stand gekomen door een literatuuronderzoek naar het sociaal-psychologisch onderzoek naar brainstormen en een enquête onder bedrijven in de creatieve zakelijke dienstverlening.

Uit dit onderzoek blijkt dat er in de dagelijkse beroepspraktijk een andere definitie van brainstormen op na wordt gehouden dan bij sociaal-psychologisch onderzoek. Onderzoekers zien brainstormen als een collectieve activiteit waarbij ideegeneratie centraal staat en de vier brainstormregels van Osborn gevolgd dienen te worden. In de praktijk is brainstormen zowel een individuele als collectieve activiteit, gebruikt slechts 1 op de 4 bedrijven de brainstormregels en staat naast ideegeneratie ook ideeselectie centraal.

In deze scriptie beargumenteer ik verder dat het resultaat van een brainstorm gemeten dient te worden in zowel de waarde van de brainstormactiviteit zelf (de proceswaarde) als de producten die een brainstorm het bedrijf uiteindelijk oplevert (productwaarde). Het onderzoek laat zien dat wetenschappelijk onderzoek bij het meten van het resultaat van een brainstorm vooral nadruk legt op bepaalde aspecten van proceswaarde, terwijl in de beroepspraktijk zowel de proceswaarde als de productwaarde relevant is.

Tot slot laat de vergelijking zien dat wetenschappelijk onderzoek en de beroepspraktijk relevantie toekennen aan andere processen en factoren voor het verloop van de brainstormsessie. Alhoewel wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het proces van productieblokkering de belangrijkste remmende factor is van het brainstormproces, kent de praktijk daar weinig relevantie aan toe. Ook aan factoren als facilitators, brainstormregels, training en ervaring en elektronisch brainstormen zijn voor de praktijk van wisselend belang, terwijl onderzoek heeft aangetoond dat dit het brainstormresultaat kan verbeteren.

Concluderend kan gezegd worden dat dit onderzoek aantoont dat er een discrepantie bestaat tussen experimenteel sociaal-psychologisch onderzoek en de beroepspraktijk betreffende het beeld van brainstormen. Vanuit deze conclusie worden een aantal aanbevelingen gedaan aan zowel praktijk als wetenschap. De beroepspraktijk wordt geadviseerd om aan bepaalde factoren en processen tijdens het brainstormproces meer relevantie toe te kennen. Op wetenschappelijk gebied wordt de suggestie gedaan om de definitie en de manier waarop het resultaat van een brainstorm gemeten wordt te heroverwegen. Daarnaast geeft de scriptie een aantal aanknopingspunten voor vervolgonderzoek, waaronder diepgaander onderzoek naar de reden dat er een discrepantie bestaat tussen wetenschap en praktijk.