I riferimenti spaziali in italiano e in olandese: un'analisi comparativa

Abstract

Het onderzoek van deze scriptie richt zich op het gebruik en de interpretatie van ruimtelijke omschrijvingen in het Italiaans en in het Nederlands. In eerdere onderzoeken is geconstateerd dat een ruimtelijke omschrijving (“De bal ligt links van en achter de stoel”) vaak tot meerdere interpretaties kan leiden. Dit is deels afhankelijk van de taal, maar ook van persoonlijke eigenschappen van sprekers. In het theoretisch kader zal het concept van ruimtelijke omschrijvingen dan ook in verband worden gebracht met de Sapir-Whorf-hypothese. In dit onderzoek worden twee talen met elkaar vergeleken op het gebied van ruimtelijke omschrijvingen, namelijk het Italiaans en het Nederlands. Aangezien zowel taal als individuele cognitie invloed kunnen hebben op het gebruik en de interpretatie van ruimtelijke omschrijvingen, is ervoor gekozen om een derde groep op te nemen in de analyse, namelijk Italianen die in Nederland wonen en de Nederlandse taal hebben geleerd. Aan de hand van de resultaten van deze groep is gekeken of er interferentie heeft opgetreden. In dat geval zouden de resultaten van de Italianen in Nederland van de Italianen in Italië, waarvan de oorzaak de invloed van het Nederlands kan zijn. Het doel van dit onderzoek is dus tweevoudig; het verzamelen van data over de interpretatie van ruimtelijke omschrijvingen in het Nederlands en in het Italiaans en het onderzoeken van mogelijke taalkundige interferentie bij Italianen in Nederland. Voor dit onderzoek is het model van de Frames of Reference van Levinson (2003) gebruikt. Deelnemers aan het onderzoek werden in drie groepen verdeeld, namelijk Nederlanders in Nederland, Italianen in Italië en Italianen in Nederland. De deelnemers vulden een online vragenlijst met opdrachten in, waarbij ze 40 keer een ruimtelijke omschrijving met 8 foto’s te zien kregen. Hierbij was hun taak om de foto te selecteren die volgens hen het beste overeenkwam met de gegeven omschrijving. Van de 8 foto’s correspondeerden er steeds 4 met een Frame of Reference (intrinsiek, reflectief, rotatief of translatief). Bij 20 vragen was er sprake van een inanimaat ground object en bij de andere 20 vragen van een animaat ground object. Daarnaast bevatte de vragenlijst enkele demografische vragen. Elke groep vertoonde een voorkeur voor het intrinsieke Frame of Reference. Er werden significante verschillen aangetroffen wat betreft de toepassing van de verschillende Frames of Reference tussen Nederlandse mannen en vrouwen en tussen links- en rechtshandigen. Ook werd er een significante correlatie gevonden tussen de toepassing van het intrinsieke frame en het niveau van het Nederlands van de Italianen in Nederland. Voor alle overige factoren zijn geen significante verschillen gevonden.