Nieuwkomers op de basisschool. Een onderzoek naar de ervaringen van leerkrachten met de instroom van nieuwkomers in het reguliere basisonderwijs.

Abstract

Al een aantal jaar stromen er veel nieuwkomerskinderen in het reguliere basisonderwijs in. Nieuwkomers kunnen eerst naar een nieuwkomersvoorziening gaan om Nederlands te leren of ze kunnen zonder enige kennis van het Nederlands direct in het reguliere onderwijs instromen. Deze instroom in het reguliere basisonderwijs blijkt voor zowel leerlingen als leraren lastig te zijn. In dit onderzoek wordt er daarom een antwoord gezocht op de volgende hoofdvraag: Hoe ervaren leerkrachten de instroom van nieuwkomers in het reguliere basisonderwijs? Om een antwoord te vinden op deze hoofdvraag zijn er twee semigestructureerde interviews gehouden en twee vragenlijsten afgenomen bij vier basisschoolleerkrachten. Uit de interviews en vragenlijsten blijkt dat er op twee van de vier scholen sprake is van een onderdompelingsbeleid. Twee leerkrachten geven aan dat ze wel eens aandacht aan de thuistaal of de cultuur van de nieuwkomer in hun klas besteden en een andere leerkracht zegt dat ze ook haar eentalige leerlingen soms laat ervaren hoe het is om een taal niet te beheersen. De leerkrachten geven aan dat er geen extra hulp of ondersteuning is als een nieuwkomer vanuit een nieuwkomersvoorziening overstapt naar het reguliere basisonderwijs. Dit is zowel voor de nieuwkomer als de leerkracht zwaar. Het Nederlandse taalniveau van de nieuwkomers is bij de overstap matig, waardoor nieuwkomers ‘achterstanden’ oplopen bij alle vakken. Wel vinden de nieuwkomers na de overstap snel aansluiting bij hun leeftijdsgenoten. Ook verschilt het per school of de nieuwkomers extra taalondersteuning krijgen. Voor nieuwkomers die direct in het reguliere basisonderwijs instromen geldt dat het een tijd duurt voordat zij aansluiting vinden in de groep. De persoonlijkheid van de leerling speelt hierbij ook een rol. Bij deze leerlingen is ook sprake van een ‘achterstand’ bij veel vakken. Wel krijgen zij extra taalondersteuning aangeboden op school. Er kan dus geconcludeerd worden dat leerkrachten de instroom van nieuwkomers in het reguliere onderwijs op sommige punten positief en op andere punten negatief ervaren. Het lijkt daarom zinvol om bij de instroom of overstap naar het reguliere basisonderwijs zowel de nieuwkomers als de leerkrachten extra ondersteuning te bieden.