De Ander in het parlement: Een analyse van discriminatoire uitingen op Twitter jegens Kauthar Bouchallikht

Abstract

Twitter is een veelgebruikt platform om politieke discussies op te voeren. Bij die discussies worden regelmatig discriminatoire uitingen gemaakt. Kauthar Bouchallikht, sinds maart 2021 lid van de Tweede Kamer voor GroenLinks, ontvangt onder Nederlandse vrouwelijke politici relatief de meeste tweets met haatdragende inhoud, zo bleek uit een onderzoek van De Groene Amsterdammer uit maart 2021. In dit onderzoek bestudeer ik op welke manier zij discriminatoir wordt bejegend op Twitter. Hiertoe gebruik ik een mix van affordance-analyse en discoursanalyse om de samenhang van enerzijds de affordances van Twitter en anderzijds het discours over Bouchallikht op Twitter te kunnen analyseren. Om het discours te analyseren maak ik gebruik van een analyse van Abaâziz van tendensen in het Nederlandse discours over moslims en concepten als ‘racialisering’ en ‘de Ander’ zoals gedefinieerd door De Koning. Daarnaast bestudeer ik ook hoe misogynie voorkomt in het discours over Bouchallikht. Mijn centrale argument in dit onderzoek is dat de discriminatoire uitingen die over Bouchallikht gemaakt worden voornamelijk zijn gestoeld op islamofobie, waarbij het racialiseren van moslims en het positioneren van de moslim als de Ander die niet bij het Nederlandse volk zou kunnen horen terugkerende patronen zijn. De affordances van Twitter spelen in de vorming van dit discours op drie manieren een belangrijke rol. De affordances van Twitter faciliteren het escaleren van de intensiteit van uitingen doordat gebruikers gemakkelijk discriminatoire tweets kunnen vinden om zich bij aan te sluiten. Daarnaast maken de affordances van Twitter het ook mogelijk voor gebruikers om dezelfde discriminatoire uitingen telkens te herhalen wanneer Bouchallikht opnieuw in de belangstelling staat, wat kan bijdragen aan het normaliseren van deze uitingen. Ook kunnen de affordances van Twitter ervoor zorgen dat de duur van een discussie wordt verlengt doordat er geen tijdslimiet is waarbinnen op een bepaalde tweet gereageerd kan worden. Met dit onderzoek lever ik een bijdrage aan het wetenschappelijk debat over discriminatoire discoursen op sociale media. Bouchallikht is het eerste lid van de Tweede Kamer dat in het openbaar een hoofddoek draagt, en daarmee biedt dit onderzoek nieuwe inzichten in discriminatie op het kruispunt van de identiteiten moslim, vrouw en politicus in de Nederlandse context. Uit mijn onderzoek blijkt dat islamofobie een veel prominentere rol speelt in de discriminatoire uitingen jegens Bouchallikht dan misogynie. Deze ogenschijnlijke discursieve hiërarchie in identiteiten is iets wat nader bestudeerd zou moeten worden. Ook zou Twitter in overweging moeten nemen welke verantwoordelijkheid het draagt in de vorming van discriminatoir discours op het platform.