EHBM: Eerste hulp bij meertaligheid. Een kwalitatief onderzoek naar de criteria waaraan een handleidingkatern over meertaligheid moet voldoen

Abstract

Meertaligheid is overal. Ook in bijna elke klas in het basisonderwijs vindt men een of meerdere meertalige kinderen. Leerkrachten weten echter niet altijd goed hoe ze meertalige kinderen kunnen onderwijzen. Moet de thuistaal verboden of geaccepteerd worden op school? Hoe komt het dat kinderen met een andere thuistaal bepaalde fouten in het Nederlands (blijven) maken en hoe kun je er als leerkracht mee omgaan? Leerkrachten hebben het vaak al druk genoeg en hebben niet altijd over meertaligheid geleerd op hun opleiding. Ze hebben dus ondersteuning nodig die ze kan helpen bij het lesgeven aan (en omgaan met) meertalige kinderen. Deze ondersteuning kan verschillende vormen hebben, zoals een katern in de algemene handleiding van een taalmethode. Ook kan het een los katern zijn dat elke leerkracht onafhankelijk van de methode kan gebruiken. Deze scriptie heeft als doel te definiëren wat een goed handleidingkatern over meertaligheid kan zijn. Hierbij is de volgende onderzoeksvraag geformuleerd: waaraan (d.w.z. aan welke criteria) moet een handleidingkatern voor taallessen voldoen wil deze handleiding op een succesvolle manier thuistalen in het taalonderwijs integreren? Om deze vraag te beantwoorden wordt er eerst een handleidingkatern ontwikkeld aan de hand van verschillende relevante bronnen over meertaligheid. In dit handleidingkatern zal eerst relevante informatie over meertaligheid en de voordelen ervan gegeven worden. Vervolgens worden werkvormen beschreven waarin de thuistaal van de meertalige kinderen bij de taalles een rol kunnen spelen. Wanneer het katern af is, zal er door uitgeverij Malmberg feedback gegeven worden op het katern, waarna de aangepaste vorm doorgestuurd wordt naar leerkrachten. In interviews worden de leerkrachten bevraagd op de verschillende onderdelen van het handleidingkatern. Uit de antwoorden van de leerkrachten komt naar voren dat het in een handleidingkatern over meertaligheid erg belangrijk is dat er een koppeling wordt gemaakt tussen relevante theorie en de praktijk. De theorie moet tevens goed onderbouwd zijn en niet te langdradig. Ook is het van belang dat de bronnen waarnaar de theorie verwijst in de tekst vermeld worden, zodat de leerkrachten aan de hand daarvan verdiepende informatie kunnen opzoeken. Voor de praktische werkvormen is het belangrijk dat de werkvormen goed uitvoerbaar zijn in de klas, zowel voor leerkrachten die weinig tijd en ruimte hebben om uitgebreid aandacht aan de thuistaal te besteden, als voor leerkrachten die die tijd wel hebben. Bovendien moeten er werkvormen beschikbaar zijn voor alle jaarlagen van het basisonderwijs, zowel voor de onder-, midden- en bovenbouw. Als laatste blijkt uit de antwoorden van de leerkrachten dat er niet alleen werkvormen beschreven moeten worden waarin de leerkracht de kinderen stimuleert om hun thuistaal te ontwikkelen, maar ook werkvormen waar de focus ligt op het helpen van het meertalig kind bij het leren van het Nederlands.